نان گلگی(نان بلوط) یادگار فراموش شده عشایر کهگیلویه و بویراحمد+ تصاویر

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل ازسفیر دنا؛ بلوط این درخت بومی که قرن هاست همنشین شبها و روزهای مردمان ایلات لر نشین در کوهپایه های زاگرس است و در شب های کش دار و سرد زمستان و روز های گرم تابستان از مردمان این دیار دریغی نکرد.

شیر زنان لر نشین این دیار در کنار کوه های زاگرس سال هاست که با میوه این درخت تنومند “کلگ” درست می کنند و از “کلگ” نانی می پزند، خوش طعم و خوشبو، تا شبهای سرد زمستان را با گرمایش به بهار برسانند.

خاطرات گمشده

میوه بلوط زاگرس درختی که طی سالها و قرنها با خاطرات ایل زیسته و امروز نماد زیستن در سرزمین دلاوران زاگرس است، غیر گرم نگه داشتن محفل خانواده و سایه ساریشان در تابستان سوزان، برای مردمان ایل نیز نان به همراه می آورد، نانی به نام  نان بلوط"گلگ" که کاکلی زیبا بر سر دارد و پوسته ای ضخیم تنش را از ناملایمات فصل سرد مصون می دارد.

بلوط درختی استوار به قدمت روزهای پر تلاطم زاگرس و دنای خسته، این درخت بومی که قرنهاست همنشین شبها و روزهای مردمان ایلات زاگرس نشین بوده، در شبهای سرد زمستان، نان "کلگش" را از مردمان این دیار دریغ نکرده است.

نانی که دیگر بر سر سفره نیست

میوه بلوط پس از آنکه در آتش برشته و پوستش چیده شد، شیرین و قابل خوردن می شود،اما عشایر و روستانشینان کهگیلویه و بویراحمد از میوه بلوط " کلگ " درست کرده و با آن نان می پزند، نانی که خواص دارویی زیادی دارد و برای انواع بیماریهای معده مفید است.

میوه های بلوط ره آورد پاییز استان چهارفصل در دامنه های زاگرس جنوبی است و مردان و زنان روستا در روزهایی که زاگرس میزبان روزهای طلایی پاییز است، برای چیدن بلوط به کوهپایه های دنا می روند.

قوتی برای درمان هزاران بیماری

زنان در خانه، پوسته سخت بلوطها را با چاقویی که به آن "رُنجُک" می گویند، شکافته و میوه آن را با پوستی قهوه ای در آفتاب خشک می کنند و بعد از یک هفته پوسته قهوه ای رنگ نازک، از بلوط جدا می شود که به آن"جَفت" گفته می شود.

"جفت" در طب سنتی کاربردهای فراوانی دارد، برای جلوگیری از ریزش مو، آب "جَفت" را با حنا ترکیب می کنند و مانند رنگ مو بر سر می گذارند."جَفت" خون مردگی را درمان می کند، "اگزما" را از بین برده و برای درمان بیماریهای پوستی و عفونتها نیز موثر است.

حال میوه سفید بلوط را که در تلالو زرین آفتاب خشک شده و در زبان محلی به آن "بلی" می گویند، به تکه های کوچکتر خرد می کنند تا در مراحل دیگر به گلگ ثمر آن که قهوه ای رنگ است تبدیل شود.

زنان لر نشن دنا، این روستا زاد های بی ادعا،،"کلگ" را با آرد گندم مخلوط می کنند و از آن نانی خوشمزه بر سر سفره ها می گذارند، نانی که هدیه ای از سوی درخت تنومند بلوط و یادگارن ایل است، که هر رهگذر و هر روستایی با خوردن آن آرام می شود و یادگاران ایل همچون تله فیلمی در ذهنش سپری می شود.

همه چیز به فراموشی سپرده شد

آری، دیگر از این خاطرات باید گفت خبری نیست، خاطراتی گمشده که با سرکار آمدن دنیای مدرنیته ای امروزی همگی به دست فراموشی سپرده شده و نان بلوط هم همانند دیگر وسایل ماشینی به نانی ماشینی تبدیل شده است.

حال دیرگاهی است که این نان و "کلگ" در سفره خانواده های این دیار جایی ندارد و جای خود را به نانهای فانتزی، باگت و… داده است و از ان شور و شعف زنان روستایی، دور هم نشینی ها، پخت نانت محلی، درست گردن آن دتر محفل خانواده ها و حتی متیل های قدیمی آنان، و دیگر سخن ها خبری نیست.

یاد نان گلگی بخیر

شاید تنها سالخوردگانی از روستاهای دنا باشند که به یاد ایل، روستا، سیاه چادر و شبهای سرد و پر برف زمستانهای دور، دلشان هوای نان "لالکی" و "کلگ" و بلوط بکند و آهسته بگویند: یادش به خیر چه درانی داشتیم.

امروز هم بلوطها از این وضعیت نگرانند، بلوطهایی که روزی نان این مردم را می دادند امروز در طمع  قاچاقچیان زغال، چوب و الوار، یکی پس از دیگری بر زمین زده می شوند و از طرفی تبر هیزم شکنان و از سوی دیگر سوسک های بلوط خواران امان آنان را بریده است.

آری امروز بلوط هم نگران است، یادگاران ایلی که روزی با ایل دست دوستی داشتند و هر دو خوشحال، امروز در غمکده خودشان به یاد آن روزها غمگین تر و تن رنجورشان از خشکسالیها در امان نیست و طمع برخی نیز شاخ و برگ های‌ آنان را بر زمین زده است.

انتهای پیام/