دیپلمات شهید؛ مرد خستگی‌ناپذیر دیپلماسی و میدان

به گزارش کرونا به نقل از خانه ملت، حسین امیرعبداللهیان متولد ۳ اردیبهشت ۱۳۴۳ در شهر دامغان، سیاستمدار و دیپلمات ایرانی است که بعد از معرفی از سوی آیت الله رئیسی به عنوان وزیر پیشنهادی امور خارجه توانست از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد بگیرد و کار خود را در مسند این وزارتخانه آغاز کند. پیش از آن وی دبیرکل دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضهٔ فلسطین و مدیرمسئول فصلنامه گفتمان راهبردی فلسطین بود.

نگاهی به گذشته

امیرعبداللهیان در سال ۱۳۷۰ مدرک کارشناسی روابط دیپلماتیک خود را از دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه اخذ کرد سپس مدرک کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل را از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۵ گرفت و بعد از آن نیز مدرک دکترای روابط بین‌الملل را از دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۹ اخذ کرد.

وی در ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ به‌عنوان وزیر امور خارجه پیشنهادی دولت سیزدهم توسط سید ابراهیم رئیسی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و در ۳ شهریور ۱۴۰۰ با ۲۷۰ رأی از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت.

امیرعبداللهیان پیش از عهده دار شدن ریاست دستگاه دیپلماسی به‌عنوان دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی در دوره ریاست علی لاریجانی تا دوره ریاست محمدباقر قالیباف فعالیت می‌کرد.

تأثیر سیاست‌ها و رویکرد امیرعبداللهیان در حل مسئله فلسطین

امیرعبداللهیان در دوره سه‌ ساله وزارت خود پرونده‌های مختلفی را پیش برد، یکی از مهمترین اقدامات او در ۸ ماه اخیر، مسئله فلسطین و تلاش او برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم فلسطین بود. این دیپلمات انقلابی در ۸ ماه گذشته بیشترین سفر منطقه‌ای و رایزنی را در جهت نقش فعال و دیپلماسی ایران در خصوص مسئله فلسطین انجام داد. وزیر امور خارجه ایران برای حل مشکل فلسطین تلاش و از تمامی ظرفیت‌ها در این عرصه استفاده کرد.

سفر‌های منطقه‌ای وی به عراق، سوریه، لبنان، ترکیه، قطر، عمان بخشی از دیپلماسی پویا و فعال ایران در زمان تصدی این مدیر انقلابی بود. وی همچنین با حضور در سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد، شورای امنیت، اجلاس‌های حقوق‌بشری در ژنو و همچنین سازوکارهای بین‌المللی از جمله نشست وزرای خارجه بریکس صدای مظلومیت فلسطین را میان افکار جهانیان طنین‌انداز کرد.

وی میان همه کشورهای عربی و اسلامی اولین سفر منطقه‌ای را برای رسیدگی به مسئله غزه آغاز کرد و مقصد این سفر کشورهای عراق، لبنان، سوریه و قطر بود. وزیر امور خارجه کشورمان در بغداد بود که صهیونیست‌ها برای اخلال در این سفر، فرودگاه حلب و دمشق را بمباران کردند. سفر وزیر و هیئت همراه نه ‌تنها مختل نشد بلکه در همان روز از بغداد به بیروت رفت و پس از دیدار با سید حسن نصر‌الله، دبیرکل حزب‌الله لبنان و نمایندگان حماس و جهاد اسلامی در اقدامی شجاعانه و انقلابی از طریق مرز زمینی وارد دمشق شد.

دستگاه دیپلماسی در زمان ریاست امیرعبداللهیان با هوشمندی، ظرافت و تدبیر، به‌گونه‌ای رفتار کرد که جنگ اسرائیل علیه فلسطین، توسط دستگاه‌های رسانه‌ای دشمن با عنوان جنگ رژیم صهیونیستی و محور ایرانی معرفی نشود.

پس از تجاوز آشکار رژیم صهیونیستی به مقر دیپلماتیک ایران و شهادت تنی چند از مستشاران و دیپلمات‌های ایرانی نیز با وجود خطرات احتمالی از جانب رژیم صهیونیستی، امیرعبداللهیان مقتدرانه و با شجاعت در همان روزهای ابتدایی با سفر به دمشق و بازدید از محل تخریب‌شده بخش کنسولی ایران پیامی مهم به رژیم صهیونیستی و حامیان او ارسال کرد.

او نهایتاً مزد خدمات مخلصانه خود را با شهادتش کنار رئیس جمهور محبوب، آیت الله رئیسی، دریافت کرد و به ملکوت اعلی پیوست.

حضور در مذاکرات سه ‌جانبه ایران، عراق و آمریکا

امیرعبداللهیان در سال ۱۳۸۶ به‌عنوان عضو کمیته مذاکرات ایران، عراق و آمریکا در موضوع عراق حضور داشت. وی بعدها در خصوص این مذاکرات خاطراتی را بیان کرد.

در بخشی از خاطرات وی در خصوص این مذاکرات آمده بود: مقام معظم رهبری در سخنرانی‌شان در اول فروردین ماه آن سال، در حرم حضرت امام رضا علیه السلام اعلام کردند که؛ «به‌خاطر درخواست عراق و به‌خاطر وضعیت عراق استثنائاً در این موضوع ما اجازه دادیم که مذاکره‌ای سه‌جانبه و با حضور عراق انجام شود.» در آن مذاکره انصافاً چیزی که همواره مورد تأیید مقام معظم رهبری بود، در واقع چراغ راه تیم مذاکره‌کننده بود؛ فرمایش رهبر انقلاب این بود که؛ «مذاکره منطقی و حکیمانه باشد، مذاکره‌تان باید نزاکت داشته باشد، منطقی، مستدل و حکیمانه باشد، این اصول را در مذاکره‌تان رعایت کنید، به‌دنبال این نباشید که به‌هرقیمتی بخواهید مذاکره را به نتیجه برسانید، این چارچوب باید حفظ بشود، با رعایت اصول عزت، حکمت و مصلحت.» که همواره مورد تأکید ایشان در بحث سیاست خارجی است. ایران، بر خلاف آمریکا، حضور عراقی‌ها را در مذاکرات لازم می‌دانست چرا که از نظر تهران، موضوع مذاکره «مسئله امنیت عراق» بود. بنا به خواست ایران یک طرف دیگر به طرف‌های گفتگو اضافه شد: دولت عراق.

پایان بن‌بست ۷ ساله روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در دوران امیرعبداللهیان

۷ سال بود که روابط عربستان و جمهوری اسلامی ایران به پایین ترین سطح خود نزول کرده بود اما در دوران وزارت امور خارجه امیرعبداللهیان و با برگزاری جلسات متعدد مذاکرات میان مسئولان مختلف کشورمان و همچنین عربستان و با میانجی گری کشورهایی همچون عمان و عراق، در نهایت این روابط از سر گرفته شد.

روایت رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس از اذعان بشار اسد به شجاعت امیرعبداللهیان

وحید جلال زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در برنامه تلویزیونی در شبکه افق از تهدید شدن شهید امیرعبداللهیان در جنگ غزه روایت کرد و گفت: بشار اسد به او گفته بود خیلی شجاعی که تاکید کردی پروازت حتما در دمشق بنشیند.

سوابق اجرایی

وزیر امور خارجه ایران (۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳)

دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰)

معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه (۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵)

مدیرکل خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰)

سفیر جمهوری اسلامی ایران در بحرین (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹)

رئیس ستاد ویژه عراق در وزارت امور خارجه (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶)

عضو کمیته مذاکرات ایران، عراق و آمریکا در موضوع عراق(۱۳۸۶)

معاون اداره‌کل خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶)

عضو کمیته سیاسی ـ امنیتی مذاکرات هسته‌ای ایران با EU3 (1384 تا ۱۳۸۵)

معاون دستیار ویژه وزیر امور خارجه در امور عراق (۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵)

معاون اداره اول سیاسی خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲)

کارشناس و معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد (۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰)

کتاب‌ها و تألیفات

جدیدترین کتاب امیرعبداللهیان با نام «صبح شام، روایتی از بحران شام» در سال ۹۹ منتشر شد که شامل خاطرات این دیپلمات ارشد ایرانی در مورد تحولات سوریه و دیدارها و رایزنی‌های او با مقامات مختلف جهان در مورد این بحران بزرگ منطقه‌ای است.

دیگر کتاب‌ها و انتشارات او به‌شرح زیر است:

استراتژی مهار دوگانه آمریکا

دموکراسی متعارض ایالات متحده آمریکا در عراق جدید

ناکارآمدی طرح خاورمیانه بزرگ در خیزش بیداری اسلامی

مقالات

«چرایی تحولات سوریه و پیامدهای آن» ـ فصلنامه کنفرانس بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبائی ـ تهران ـ پاییز ۱۳۹۵

«تحولات خاورمیانه و مطالعه موردی بحرین» ـ فصلنامه مطالعات راهبردی ـ تابستان ۱۳۹۰

«بحران سوریه و امنیت ناپایدار منطقه‌ای» ـ فصلنامه مطالعات راهبردی ـ تابستان ۱۳۹۲

«موافقتنامه امنیتی بغداد  واشنگتن: رفتارشناسی آمریکا در عراق جدید» ـ فصلنامه سیاست خارجی ـ مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت خارجه ـ بهار ۱۳۸۸

«استراتژی مهار دوگانه آمریکا در طرح داماتو» ـ مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ـ ۱۳۷۶٫/

پایان پیام