جدال لفظی حسن روحانی با رئیس سازمان صداوسیما بر سر گاندو / «گاندو» چرا «هوا» شد

کرونا ؛ همانطور که پیش بینی می‌شد گاندوی ۲ با حاشیه به پایان رسید؛ البته به ادعای خودشان نیمه‌کاره متوقف شد! مظلوم‌نمایی نخستین واکنش دلواپسان بود و دولت مقصر اصلی معرفی شد. مشخص نبود در پشت پرده گاندوی ۲ چه می‌گذرد و چه هدفی در دستور کار است که ضربه به دولت و وزارت خارجه را در صدر اهداف ساخت این سریال قرار داده‌اند. سریالی که محمد‌جواد ظریف یک روز قبل از توقف پخش آن گفته بود: «این سریال تلویزیونی از اول تا آخر دروغ بوده و موجب بی‌اعتمادی در کشور شده است.» و پس از اعلام توقف پخش گاندو، مجتبی امینی تهیه‌کننده سریال نیز در توئیتی اعلام کرد که «سریال گاندو «دروغ» نبوده و نیست. گاندو صدای در گلو مانده مردم است. نمایش خیانت و فریبکاری آمریکا و انگلیس است. دروغ، تضمین امضای جان کری بود. دروغ، وعده‌های آمریکا و انگلیس برای برداشته شدن همه تحریم‌ها بود. دروغ، وعده‌های رونق اقتصادی است که نتیجه آن کوچک شدن سفره مردم بوده است. گاندو بر اساس اسناد واقعی ساخته شده است. اسناد و مدارکی که پشتوانه پژوهشی نگارش فیلمنامه بوده را در فیلم مستندی در اختیار مردم قرار خواهیم داد.»
گذر زمان تاثیری بر معنای واژه‌ها نخواهد گذاشت، مگر آنکه عوامل بیرونی با سلسله حوادث موجبات این تغییر را در معنا و مفهوم واژه‌ها فراهم آورند. وقتی در چارچوب ادبیات سیاسی با واژگان طرفیم، یکی از این عوامل بیرونی بدون شک موضوعات و مسائل سیاسی است. کلیدواژه «گاندو» هم اگرچه در معنای نخست، ارتباطی به سیاست ندارد اما در چارچوب ادبیات سیاسی، از آن دست واژگان است که معنایش در گذر زمان میان افکار عمومی با تغییر و تحولاتی مواجه شد. تا پیش از خرداد ۹۸، گاندو تنها و تنها یادآور تمساح پوزه کوتاه بومی ایرانی بود که زیستگاهش سیستان و بلوچستان است و گاه و بی‌گاه اخباری نه چندان خوشایند درباره‌اش منتشر می‌شود ولی از آن تاریخ به بعد، «گاندو» شد اسم رمز حمله به دولت تحت مدیریت حسن روحانی. ۱۵ خرداد ۹۸ نخستین قسمت سریال «گاندو» که ازسوی موافقان و حامیانش به عنوان «امنیتی‌ترین سریال ایرانی» توصیف می‌شود، از شبکه سوم صداوسیمای جمهوری اسلامی پخش شد و اتهاماتی جدی را به دولت دوازدهم وارد کرد. اتهاماتی که دولتی‌ها یک‌صدا آن را «دروغ» خواندند ولی صداوسیما و مخالفان دولت قصد کوتاه آمدن نداشتند و با پخش سری دوم این سریال، آن‌ هم در تعطیلات نوروز، اختلافات «جام‌جم» و «پاستور» را به اوج خود رساندند؛ اختلافاتی که سرانجام سیزدهم فروردین‌ماه با توقف پخش این سریال، حداقل تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، به‌ظاهر فروکش کرده است.
 «گاندو» نیمه‌تمام
جمعه شب و درست در لحظاتی که مخاطبان سریال تلویزیونی «گاندو» سرگرم تماشای آن بودند، ناگهان پخش آن متوقف شد. توقفی که ۱۵ دقیقه به طول انجامید و سرانجام دقایق پایانی آن از صداوسیما پخش شد اما این آخرین قسمت این سریال لقب گرفت. مهدی آذرپندار، مدیر گروه فیلم و سریال شبکه سوم سیما در همین راستا به خبرگزاری اصولگرای فارس گفت که «با ورود کاراکتر شارلوت که از ابتدای سریال مخاطب با شخصیت او آشنا شده به ایران برای جاسوسی انگلیس، فصل دوم گاندو ویژه نوروز در شب پایانی تعطیلات موقتا به پایان می‌رسد. ان‌شاالله ادامه سریال بعد از انتخابات روی آنتن خواهد رفت و امیدواریم که مورد پسند مردم قرار گیرد.» تقریبا همزمان با این اظهارات، مشاور مدیر شبکه ۳ از «فشارهای گسترده به صداوسیما» بابت پخش سریال «گاندو ۲» خبر داد اما نگفت این فشارها از سوی کدام فرد و نهاد است. نوع اظهارات و رفتار مسوولان صداوسیما اما به گونه‌ای بود که عامل «فشارها» در ذهن مخاطب، دولت دوازدهم برداشت می‌شد و احتمالا به همین دلیل بود که فعالان سیاسی و رسانه‌ای اصولگرا یکی پس از دیگری انگشت اتهام را به سمت دولتی‌ها و شخص حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهوری نشانه رفته و در شرایطی آنان را متهم به «سانسور» منتقدان خود کردند که حداقل در طول ۸ سال حضور روحانی در کاخ ریاست‌جمهوری، حامیان او بیشتر طعم احضار و زندان را چشیدند تا منتقدان و مخالفانش.
پروژه ناکام انتخاباتی؟
پس از اعلام توقف پخش گاندو پروژه تضعیف دولت در رسانه‌های دلواپس قوت گرفت؛ چنانکه فارس نوشت:«‌سازندگان «گاندو» فصل دوم را برای نوروز ۱۴۰۰ تدارک دیدند. پرونده‌ای که این بار قرار بود پرونده چند جاسوس دیگر را هم به تصویر بکشد و نقش آنها را در برجام روایت کند. اما هنوز چندی از پخش سریال نگذشته بود که واکنش‌ها به فصل دوم گاندو آغاز شد و اظهارات مقام‌های رسمی دولت در این باره به اوج خود رسید. البته در کنار اینها تاخیر در پخش سریال یا برخی تغییرات اعمال شده در چند سکانس شائبه فشار بیرونی به سازندگان سریال و سانسور را تقویت کرد و حتی یکی از قسمت‌ها با تاخیر ۴۵ دقیقه‌ای روانه آنتن شد. در نهایت و درست در جایی که سریال به اوج خود رسیده بود، مهدی آذرپندار، مدیر گروه فیلم و سریال شبکه سه اعلام کرد که سریال در همین جا به پایان می‌رسد. او در این باره گفت: با ورود کاراکتر شارلوت که از ابتدای سریال مخاطب با شخصیت او آشنا شده به ایران برای جاسوسی انگلیس، فصل دوم گاندو ویژه نوروز در شب پایانی تعطیلات موقتا به پایان می‌رسد. ان‌شاءا… ادامه سریال بعد از انتخابات روی آنتن خواهد رفت و امیدواریم که مورد‌پسند مردم قرار گیرد.» یک نکته در اظهارات مدیر سریال شبکه ۳ قابل تامل است و آن هم چرایی تاکید بر پخش ادامه گاندو پس از انتخابات ریاست‌جمهوری است. باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا ادعاها درباره انتخاباتی بودن گاندوی ۲ صحیح بوده که حالا به صراحت از ادامه پخش آن در بعد انتخابات خبر داده می‌شود.
دولت فشار آورد؛ گاندو متوقف شد!

دولت با تمام امکانات از مردم دنا حمایت می کند

دنبال کنید

 

شامگاه جمعه قسمت سیزدهم این مجموعه در میانه پخش، برای مدتی بیشتر از زمان معمول پخش تبلیغات بازرگانی متوقف شد. برخی رسانه‌ها مدعی شدند که علت این توقف در پخش، فشارهای گسترده به صداوسیما بوده است. بخش عمده حواشی گاندوی ۲ به تلاش برای تضعیف دولت بازمی‌گردد. در برخی از قسمت‌های این سریال سعی شده اینگونه وانمود شود که وزارت خارجه در انتخاب تیم مذاکره‌کننده دقت نداشته و افراد جاسوس در میان آنها بوده است، اما هیچ‌گاه دولت درخواست توقف پخش گاندو را نداشته و برخی برای فرافکنی این ادعا را مطرح کرده‌اند مانند کوروش کمره‌ای مشاور شبکه سه که در توئیتی آورده: «‌استقبال از گاندو همه را غافلگیر کرد. انصافا مردم سنگ‌تمام گذاشتند. حقا باید از رئیس سازمان صداوسیما که در برابر فشارهای عجیب و کم‌نظیر برخی ایستادگی کرد تا مردم سریال مورد علاقه‌شان را ببینند و با واقعیت‌ها آشنا شوند، تشکر کرد. منتظر مستندات جذاب از شعبانی باشید. سخن بسیار است.» یا وطن امروز نوشت: «‌به نظر می‌رسد فشارهای عمده‌ای که در روزهای اخیر نسبت به پخش این سریال از سوی مسئولان علنی شده بود، موجب تعطیلی پخش این سریال شده است. محمدجواد ظریف در گفت‌وگویی اینترنتی به صراحت به پخش این مجموعه تلویزیونی اعتراض کرده بود. علاوه بر ظریف، سید‌عباس صالحی، وزیر ارشاد، علی جنتی، وزیر اسبق ارشاد، حسام‌الدین آشنا و برخی دیگر از اعضای کابینه نسبت به پخش سریال گاندو اعتراض کرده بودند.» ۴ فروردین هم سایت‌های دلواپس مانند فارس مدعی شدند: «‌قرار است در این قسمت سریال به بحث جاسوسی در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای پرداخته شود. طبق شنیده‌ها، یکی از اعضای رده‌بالای دولت در تماس با صداوسیما، مانع پخش آن شده و درخواست داشته اسم «تیم مذاکره‌کننده» در سریال نیاید. درنهایت این سریال روی آنتن رفت و احتمال می‌رود بخش‌های زیادی از آن حذف شده باشد.» اما زمان زیادی طول نکشید که فارس مجددا نوشت: «‌خبرنگار فارس مطلع شده حذف بخشی از دیالوگ قسمت ۵ سریال گاندو ربطی به فشار دولت نداشته و این حذفیات جمع‌بندی عوامل سریال بوده که بدین‌وسیله خبر قبلی اصلاح می‌شود.» البته این ادعاها درباره دولت محدود به سازندگان گاندو نبوده، چنانکه محسن رضایی در ۸ فروردین در  حساب کاربری  خود در توییتر با هشتگ «گاندو» نوشت: «متخصص فیلم و سینما نیستم، اما وقتی فریادهای توام با تمسخر و توهین مقامات دولتی درباره دو فصل یک سریال تلویزیونی را می‌بینم، حس می‌کنم عصبانیت‌شان ناشی از ضعف سریال نیست؛ بلکه نگران ساخت فصل سوم‌اند، در زمانی که ایشان قدرت فشار برای سانسور ندارند.» به نظر می‌رسد ادعای رضایی با هدف تبلیغات انتخاباتی بوده است.

 

 توصیه آشنا به مخالفان دولت
روز جمعه و پس از ادعای دوباره فشار دولت برای توقف پخش گاندوی ۲ بود که حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور در واکنش به طرح ادعایی از سوی برخی رسانه‌ها درباره فشارهای گسترده بر ‎صداوسیما جهت جلوگیری از پخش مجموعه تلویزیونی گاندو در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «‏صریح باشید و بازی نکنید؛ بگویید چه کسی؛ از کجا و چه زمانی؛ در‌باره سانسور یا ممانعت از پخش کدام بخش از کدام سریال بر چه قسمتی از صدا و سیما فشار آورده‌ است. آیا صدا و سیما اساسا نقشی در تولید یا پخش این سریال داشته‌است؟»
واکنش دفتر رئیس‌جمهور
پخش ناقص سریال گاندو ۲ و توقف ناگهانی آن واکنش‌های زیادی را در پی داشته است. در حالی که سازندگان سریال تلاش می‌کنند، پشت‌پرده پخش سریال را به فشارهای مقامات دولتی ربط دهند، دولت روایت دیگری از ماجرا دارد. مسئول ارتباطات دفتر ریاست‌جمهوری در واکنش به این موضوع در توئیتی نوشت،  دولت اصلا درخواستی برای قطع سریال گاندو نداشته و تلویحا صداوسیما را متهم کرده این سریال را که نیمه‌کاره بوده، با هدف خاصی شتاب‌زده، تا جایی‌که ساخته‌شده ‌بوده، پخش کرده‌اند. علی‌رضا معزی در ادامه آورده است: نه رئیس‌جمهور و نه هیچ یک از اعضای دولت‌، نه در جلسه چهارم کابینه و نه در هیچ جلسه یا تماسی، نه قبل از پخش و نه در زمان پخش گاندو، نه با رئیس، نه با سایر مسئولان صدا‌و‌سیما و نه حتی با منتفذین نظام، گفت‌و‌گویی در‌باره پخش یا عدم پخش این سریال نداشته‌اند؛ چه رسد به مباحثه و مجادله! وی در پایان آورده: آقایان لطف کنند به جای شایعه‌سازی و انحراف افکار عمومی به یک سوال مهم پاسخ دهند: پخش گاندو نا‌تمام ماند یا سریال نیمه‌کاره در کنداکتور قرار گرفت؟ اگر سریال نیمه‌کاره بود چه ‌چیز سبب شده گاندو این‌چنین با سراسیمگی و عجله بر آنتن برود؟

 پرسش‌های آشنای یک مشاور
به رسم حدود ۸ سال گذشته، هربار که مخالفان دولت به شکل سازمان‌یافته به انتقاد از پاستور و رییس‌جمهوری می‌پردازند، خبری از دفاع دولتی‌ها از خود و دولت تحت مدیریت‌شان نیست. حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهوری در این میان بیشتر اوقات تنها فردی است که با اظهارات مملو  از کنایه و به دور از صراحت و نیز طرح پرسش‌های پیچیده به دفاع از دولتی‌ها می‌پردازد. او شب گذشته نیز در مقابل حملات به دولتی‌ها سکوت نکرد و با چند پرسش تلاش کرد افکار عمومی را متوجه پشت پرده سریال «گاندو» کند. آشنا نوشت: «صریح باشید و بازی نکنید؛ بگویید چه کسی؛ از کجا و چه زمانی؛ درباره سانسور یا ممانعت از پخش کدام بخش از کدام سریال بر چه قسمتی از صدا و سیما فشار آورده است.» مهم‌ترین پرسش او اما به تهیه‌کنندگان پشت پرده این سریال اختصاص دارد. آشنا در شرایطی پرسید که «آیا صداوسیما اساسا نقشی در تولید یا پخش این سریال داشته ‌است؟» که پیش از این بسیاری از ناظران از نقش یک نهاد در تهیه این سریال که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه آن را سراسر دروغ می‌خواند، سخن گفته‌اند. اظهاراتی که البته هرگز به صورت رسمی تکذیب نشد. نکته قابل‌توجه آنکه بسیاری از ناظران دلیل توقف پخش «گاندو» را نه فشارها، بلکه سناریوی از پیش طراحی شده توسط مخالفان دولت می‌دانند. سناریویی که در نتیجه آن دولت در آستانه انتخابات به دیکتاتوری و حذف منتقدان متهم خواهد شد و بازهم «جام‌جم» پیروز جدال رسانه‌ای با «پاستور» خواهد بود. سوی دیگر میدان اما چهره‌هایی چون عبدالرضا داوری، مشاور روزهای نه چندان دور محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری پیشین ایران که این روزها از قرار معلوم مشغول اعلام برائت از اوست، توقف پخش «گاندو۲» را به افزایش احتمال بازگشت امریکا به برجام ارتباط می‌دهند. او در توییتی نوشته است: «توقف پخش سریال گاندو را باید در بستر آغاز مذاکرات برجام در وین و پیوستن هیات امریکا به این مذاکرات تحلیل کرد. معادلات انتخابات ۱۴۰۰ در حال تغییر است.»

 
 
«اعتبارزدایی» یا «بغض» فروخفته؟
اینکه توقف پخش این سریال را چطور باید توصیف و تحلیل کرد، موضوعی است نیازمند بحث و بررسی مفصل اما نکته قابل‌تامل در این میان علاقه تهیه‌کننده این سریال به خط و نشان کشیدن برای مسوولان دولتی است. او پس از پخش قسمت پایانی این سریال در اینستاگرام خود «گاندو۲» را نتیجه «اسناد و مدارک» و اقدامات «پژوهشی» خواند اما نگفت چطور این اسناد که به‌گفته ظاهر باید محرمانه باشند، در اختیار او قرار گرفته است، در عوض به تندی به ظریف تاخت و نوشت: «دروغ، تضمین امضای جان کری بود. دروغ، وعده‌های امریکا و انگلیس برای برداشته شدن همه تحریم‌ها بود. دروغ، وعده‌های رونق اقتصادی است که نتیجه آن کوچک شدن سفره مردم بوده است.» سوی دیگر میدان علیرضا معزی، معاون ارتباطات دفتر رییس‌جمهوری اما تهیه سریال «گاندو» را به «جنون اعتبارزدایی» از مسوولان دولتی ارتباط داد و نوشت: «کاش می‌فهمیدند اعتبارزدایی، بر شاخه نشستن و از بن بریدن است. وقتی هرصبح علیه دیپلماسی، تیتر درشت می‌زنند و شب‌ها علیه دیپلمات‌ها، دروغ را با نام مستعار گاندو بر آنتن می‌برند، شگفت‌آور نیست که صدای دستگاه سیاست خارجی در هیاهوی ادعاهای شاخ‌داری چون دفن زباله‌های هسته‌ای چین در کویر ایران! گم شود. میراث اعتبارزدایی، زمین سوخته است؛ وطن را زمین سوخته نکنید.»
 یک خبر، یک تکذیب

 

میان همه این اظهارات و زد وخوردهای لفظی بود که برخی کانال‌های تلگرامی نزدیک به اصولگرایان از جدال لفظی حسن روحانی با رییس سازمان صداوسیما در جلسه چهارشنبه دولت خبر دادند. آنها «گاندو۲» را علت اصلی این جدال لفظی اعلام کرده و به نقل از منابع آگاه خود، مدعی بحثی تند و دوطرفه میان رییس‌جمهوری و عبدالعلی علی‌عسگری در جلسه دولت شدند. بحثی که براساس نوشته این کانال‌های تلگرامی، با وساطت سایر مدیران حاضر در جلسه دولت خاتمه یافته است. انتشار این خبر عملا موضوع توقف پخش «گاندو» با فشار دولتی‌ها را تایید می‌کرد تا اینکه سرانجام قوه مجریه با تکذیبیه‌ای، اخبار منتشر شده را از اساس دروغ خواند و نوشت: «نه رییس‌جمهوری و نه هیچ‌یک از اعضای دولت، نه در جلسه چهارشنبه کابینه و نه در هیچ جلسه‌ یا تماسی، نه قبل از پخش و نه در زمان پخش گاندو نه با رییس نه با سایر مسوولان صداوسیما و نه حتی با متنفذین نظام، گفت‌وگویی درباره پخش یا عدم پخش این سریال نداشته‌اند، چه رسد به مباحثه ومجادله!» جالب آنکه دولت دوازدهم نیز در بیانیه خود سناریوسازی صداوسیما و مخالفانش را به نوعی تایید کرده و آورده «آقایان لطف کنند به‌جای شایعه‌سازی و انحراف افکار عمومی به یک سوال مهم پاسخ دهند: پخش گاندو ناتمام ماند یا سریال نیمه‌کاره در کنداکتور قرار گرفت؟ اگر سریال نیمه‌کاره بود، چه انگیزه‌ای سبب شد که گاندو اینچنین با سراسیمگی و عجله بر آنتن برود؟»؛ آن‌هم در شرایطی که به خوبی می‌داند با افزایش احتمال بازگشت امریکا به برجام از یک‌سو و نزدیکی به انتخابات ریاست‌جمهوری از سوی دیگر، شاهد تخریب‌های دوچندان از سوی مخالفان پرقدرتش خواهد بود.