مهدی مطهرنیا، تحلیلگر سیاست خارجی
اختلاف و تنش‌های لفظی میان فیل‌ها و الاغ‌ها در جامعه آمریکایی بر سر توافق‌نامه هسته‌ای با ایران، با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری این کشور هر روز داغ‌تر می‌شود. درحالی‌که جو بایدن، نامزد دموکرات و دیگر هم حزبی‌های او وعده بازگشت به این توافق را در صورت پیروزی در ماراتن نوامبر آینده می‌دهند، ترامپ و جمهوری‌خواهان تلاش دارند در همین ماه‌های باقی‌مانده کلک برجام را کنده و آن را به‌کلی از بین ببرند. حال سؤال این است که تفاوت دیدگاه‌ها میان دو طیف سیاسی حاکم بر آمریکا در مورد برجام از کجا نشأت می‌گیرد؟
واقعیت آن است که دموکرات‌ها برجام را به‌عنوان یادگار باراک اوباما دانسته و از آنجا که رئیس‌جمهور گذشته این کشور را فردی درخشان و تأثیرگذار در حزب طی دهه‌های اخیر می‌دانند به میراث او اظهار وفاداری می‌کنند. برجام برای دموکرات‌ها تنها یک توافق بین‌المللی نیست بلکه نشانگر به ثمر رسیدن تلاش دستگاه دیپلماسی این کشور برای حل اختلافات ۴۰ ساله با جمهوری اسلامی نیز هست. بر این اساس الاغ‌ها اعتقاد دارند این توافق می‌تواند دروازه‌های ورود ایران به‌نظام بین‌الملل تلقی شده و در گام بعدی زمینه‌ای برای حل دیگر پرونده‌های موجود با تهران از جمله موشکی و منطقه‌ای تلقی شود. البته این خوش‌خیالی عجیب دموکرات‌ها درمورد موضوع ایران، اواخر دوره ریاست جمهوری اوباما با چالش جدی مواجه شد. در این مقطع، اعلام رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه گفت‌وگو میان تهران با غرب تنها باید در موضوع هسته‌ای خلاصه شود و امکان گسترش آن به دیگر حوزه‌ها وجود ندارد، آب پاکی را روی دست یانکی‌ها ریخته و آن‌ها را از خوش‌خیالی خارج کرد. این نوع نگاه دموکرات‌ها به برجام در حالی است که جمهوری‌خواهان تحت رهبری ترامپ این توافق‌نامه را درراستای منافع آمریکا نمی‌دانند و معتقدند با خروج از برجام می‌توانند توافق بهتری با ایران ببندند.
ریشه تفاوت دیگر در نگرش دموکرات‌ها و جمهوری خواهان به توافق‌نامه برجام را می‌توان در نوشته‌های باراک اوباما یافت. رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در مقالات گوناگونی که منتشر ساخته، تأکید دارد اگر آمریکا می‌خواهد جمهوری اسلامی را مهار و به میز مذاکره بازگرداند، تنها از طریق دیکته نمودن اهدافش در پشت پرده و در قالب جذابیت‌های دیپلماتیک خواهد بود. در حالی که جمهوری‌خواهان با همان روش‌های گذشته یعنی اعمال زور، خواهان حل مشکل با تهران هستند، دموکرات‌ها همچنان با پنبه سر می‌برند و تلاش دارند با روش‌های نرم، ایران را اقناع و مهار کنند.
حال این پرسش مطرح است که با وجود این تفاوت در نگرش دو طیف سیاسی آمریکایی به برجام، امکان بازگشت دموکرات‌ها به این توافق در صورت پیروزی بایدن تا چه حد قابل‌تصور است؟ به نظر می‌رسد اگرچه این اتفاق قابل‌تصور است اما بازگشت احتمالی واشنگتن به برجام هرگز به این معنا نیست که در صورت ورود دموکرات‌ها به کاخ سفید آن‌ها از تحریم‌ها و فشار حداکثری علیه ایران دست برخواهند داشت. بایدن اکنون تنها در اندیشه فتح کاخ سفید است و برای رسیدن به این هدف هر کاری از دستش برآید انجام می‌دهد، ولی پس از روی کار آمدن وی، باز هم مسلماً همان نهادها و لابی‌های پنهان قدرت که در پس پرده به سیاست‌های ایالات‌متحده جهت می‌دهند رویکرد ضد ایرانی گذشته خود را تداوم خواهند بخشید. باوجود این، تغییر در مهره‌های حاکم بر کاخ سفید شاید این امکان را بار دیگر فراهم سازد که تهران و واشنگتن پای میز مذاکره بنشینند، چرا که در صورت حذف ترامپ و بازگشت آمریکا به برجام، دست‌کم در ظاهر شرایط مورد نظر تهران برای بازگشت به میز مذاکرات مهیا خواهد شد.
در نهایت این امر پوشیده‌ای نیست که دو حزب آمریکایی در نحوه نگرش و ضدیت با ایران ماهیتاً اختلافی با هم ندارند. بنابراین، این نکته که تصور کنیم با روی کار آمدن بایدن دموکرات در پارادایم، دکترین و سیاست‌های کلان واشنگتن در قبال کشورمان تحولی روی دهد خیالی بیش نیست، اما در سطح تکنیک‌ها و تاکتیک‌ها جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها را می‌توان از یکدیگر متمایز کرد و این، فرصت‌ها و چالش‌های متفاوتی برابر دستگاه دیپلماسی ما در رابطه با یانکی‌ها قرار می‌دهد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰