کرونا: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در نامه‌ای اعتراض‌آمیز به هماهنگ کننده برجام در مورد عدم پایبندی سه کشور اروپایی به تعهدات خود در توافق هسته‌ای خواستار فعال شدن مکانیزم حل اختلاف و برگزاری کمیسیون مشترک شد.
این همان مکانیزمی است که در نهایت می‌توان به “اسنپ‌بک” یا آنچه به مکانیزم ماشه معروف شده منتهی شود.
پیش از این تروئیکای اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس در واکنش به گام‌های ایران در کاهش تعهدات خود پس از خروج امریکا از برجام و عملی نشدن تعهدات و قول‌های اروپایی‌ها برای حفظ این توافق و تامین منافع اقتصادی ایران مکانیزم ماشه را به جریان انداخته بودند اما در پی برخی تحولات و رویدادها و توافقات بعدی در دی‌ماه گذشته این پروسه را تعلیق کردند.
این بار اما جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده برجام در بیانیه‌ای که نمیه شب گذشته به وقت تهران منتشر شد اعلام کرد که نامه‌ای را از ظریف دریافت کرده که در آن ایران درخواست کرده است مکانیسم حل اختلاف که از آن به عنوان «مکانیسم ماشه» یاد می‌شود، فعال شود.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است ظریف نگرانی‌های ایران درباره مسایل مربوط به اجرای برنامه جامع اقدام مشترک توسط فرانسه، آلمان و انگلیس را از طریق مکانیسم حل اختلاف به کمیسیون مشترک آنگونه که در بند ۳۶ توافق آمده، ارجاع داده است.
بورل با یادآوری اینکه همانگونه که پیشتر گفته‌ام، مکانیسم حل اختلاف نیازمند تلاش شدید همه طرف‌ها با حسن نیت است تاکید کرد: به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک، از همه مشارکت‌کنندگان برجام انتظار دارم که به این روند با این روحیه و در چارچوب برجام نزدیک شوند.
وی در این بیانیه همچنین گفت: کمیسیون مشترک که مسوول نظارت بر اجرای توافق تحت مفاد برجام است، از سال ۲۰۱۶ تاکنون برای بحث پیرامون اجرای برجام و رسیدگی به مسایل مرتبط که توسط هر یک از مشارکت‌کنندگان به استحضار هماهنگ‌کننده رسیده، تشکیل شده است.
بورل ادامه داد: همچنانکه به پنجمین سالگرد برجام نزدیک می‌شویم، مایلم از این فرصت استفاده کرده و اهمیت این توافق را یادآوری کنم. برجام دستاوردی تاریخی برای منع اشاعه هسته‌ای در جهان است که بر امنیت منطقه‌ای و جهانی تاثیرگذار است. من همچنان مصمم هستم که به همکاری با مشارکت‌کنندگان برجام و جامعه جهانی برای حفظ آن ادامه دهم.
سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه این درخواست ایران را معطوف به اقدام سه دولت اروپایی ( آلمان، انگلیس و فرانسه )در ارائه پیش نویس قطعنامه در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین تداوم عدم پایبندی نسبت به تعهدات بین المللی ناشی از برجام و مصوبات کمیسیون مشترک، اعلام کرد.
وی یادآورشد: در نامه وزیر امور خارجه تاکید شده است که هرگونه مداخله در همکاری های پادمانی جاری بین ایران و آژانس مغایر با مفاد برجام بوده و می‌تواند بر مبانی همکاری های پادمانی موجود تاثیرات منفی داشته باشد.
تهران چه مکانیزمی را فعال می‌کند؟!
در پی نگارش این نامه و اعلان رسمی دریافت آن از سوی مسئول هماهنگ کننده برجام، کمیسیون مشترک ۳۰ روز مهلت دارد تا تشکیل جلسه داده و به موضوع شکایت ایران رسیدگی و در جهت حل آن تلاش کند.
مکانیسم ماشه (Snapback در راستای حل‌اختلاف پیش بینی شده در برجام، فرآیندی است که اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست، می‌تواند به کمیسیون مشترک شکایت کند.
این کمیسیون، در چارچوب برجام و با هدف نظارت بر اجرای آن تاسیس شده است. اگر در بازه زمانی ۳۵ روزه، موضوع شکایت آنگونه که شاکی می‌خواهد حل و بررسی نشود، شاکی می‌تواند موضوع حل نشده را به عنوان دلیلی برای توقف اجرای تعهدات برجام در نظر بگیرد. همچنین شاکی می تواند با آگاه‌سازی شورای امنیت سازمان ملل درباره حل نشدن موضوع شکایت، عدم اجرای چشمگیر آن را متضمن شود. پس از آن، شورای امنیت نیز ۳۰ روز فرصت دارد تا درباره استمرار تعلیق تحریم‌ها یا بازگرداندن آنها قطعنامه صادر کند.
اگر در این مدت، شورای امنیت نتواند در این خصوص قطعنامه صادر کند، تمام تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که قبل از برجام برقرار شده بودند، به طور اتوماتیک بازمی‌گردند. به این ساز و کار، مکانیسم ماشه (Snapback)) یا بازگشت سریع تحریم‌ها هم می‌گویند.
پاسخ ایران به دودوزه بازی اروپایی‌ها
این اولین اقدام حقوقی ایران در واکنش به خلف وعده و دودوزه بازی سه کشور اروپایی در ماجرای شورای حکام و بانی شدن برای صدور قطعنامه‌ای ناجوانمردانه علیه کشورمان است.
تروئیکای اروپایی در هفته‌های اخیر با گرفتن قطعنامه از شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای ایران آنهم در مورد موضوعی که طبق توافق هسته‌ای و علاوه بر ان طبق توافقنامه رسمی میان ایران و آژانس و گزارش مدیرکل پیشین و فقید این نهاد یعنی یوکیو آمانو مختومه اعلام شده بود نه تنها دستاویز لازم را برای باز کردن مجدد پرونده موسوم به PMD یا همان مطالعات ادعایی باز کردند، بلکه در نشست اخیر شورای امنیت نیز که برای بررسی قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران برگزار شد نیز در زمین ترامپ بازی کرده و با وجود مخالفت ظاهری و سیاسی با قطعنامه مذکور طرحی را برای تمدید محدود و چند ساله تحریم‌های ایران به خیال خود برای گرفتن میانه کار، ارائه دادند که مغایر قطعنامه ۲۲۳۱ و از نگاه تهران خیانت به برجام و تعهد دو طرف به همکاری برای حفظ این توافق بود. اگرچه این طرح آنها از سوی پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز رد شد.
حالا به نظر می‌رسد این بار تهران دست پیش را گرفته تا نشان دهد اولا دستش خالی نیست و ثانیا آنگونه که غربی‌ها تصور می‌کردند ترسی از مکانیزم ماشه ندارد و اگر سه کشور اروپایی به همین شیوه در زمین آمریکا بازی کنند برجام را از دست خواهند داد.
حرکت ایران در مسیر توازن عملی در برجام
دکتر ابوالفضل عمویی در این‌باره به خبرنگار ما گفت: اقدام اتحادیه اروپا در بانی شدن قطعنامه شورای حکام علیه جمهوری اسلامی ایران یک اقدام اشتباه بود و نشان داد طرف‌های اروپایی بر خلاف ادعاهایشان در کلام عملا در جهت حفظ برجام عمل نمی‌کنند و بیشتر منافع آمریکایی‌ها را دنبال می‌کنند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار داشت: طبق مفاد برجام اتحادیه اروپا موظف است به همکاری‌های صلح آمیز ایران با آژانس تسهیل و به رفع مشکلات کمک کند اما اتفاقی که افتاد این بود که در پی گزارش مدیرکل جدید آژانس که با فشار آمریکا و بر مبنای ادعاهای سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی علیه ایران نوشته شد، سه کشور اروپایی سو استفاده کرده و سبب ساز قطعنامه‌ای شدند که هدفش افزایش فشار بر ایران است.
نماینده مردم تهران خاطرنشان کرد: بر این اساس نامه وزیر امور خارجه به بورل، کمیسر سیاست خارجی اتحادیه اروپا اقدامی است در جهت شکایت از رفتار تروئیکای اروپایی عضو برجام. متاسفانه این سه عضو مسیر غلطی را برگزیدند که لازم بود در برابر این رویه ایران اقدام کند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از این اقدامات توسل به ماده ۳۶ برجام است. پیش از این هم ایران دو بار در پی انجام نشدن تعهدات طرف‌های اروپایی و آمریکا این مکانیزم را فعال و شکایت خود را در کمیسیون مشترک طرح کرده بود. در این قالب امروز هم شاهد هستیم که مجددا این موضوع به عنوان شکایت ایران از سه کشور اروپایی به کمیسیون مشترک ارجاع شده و فرصتی است تا بدعهدی آنها را به جامعه بین‌المللی نشان دهیم.
وی با تاکید بر اینکه این تنها اقدام ایران نخواهد بود، گفت: کشورهای اروپایی البته مدعی هستند که ایران تعهدات خود را نقض کرده، اما این ادعای درستی نیست چون کاهش تعهدات جمهوری اسلامی در پنج گام در واکنش و پاسخ به خروج آمریکا و اجرا نشدن تعهدات آنها بوده است. در واقع در گام اول آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند با وجود اینکه این توافق جزئی از قطعنامه لازم الاجرای شورای امنیت است و دوم اینکه اروپایی‌ها قول دادند مسیر همکاری‌های اقتصادی با ایران را فراهم کنند تا منافع ایران از برجام تامین شود اما در اجرای این قول و تعهد هیچ گاه اقدام عملی نکردند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: امروز ایجاد یک توازن در مورد تعهدات و منافع برجام امری لازم است و ایران در ابعاد حقوقی و سیاسی نیز گام‌های متقابل را بر خواهد داشت.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰