جهان سوم و واپسگرایی سازمانی

قطعا رشد ساختاری و قدرت فردی در بوروکراسی اداری منطبق بر اخلاق و ابعاد شخصیتی فرد نیست، زیرا راههای رسیدن به صندلی قدرت و طی مدارج و ترقی در ساختار می تواند از راههای مختلفی از جمله لشکرکشی های سیاسی، لشکرکشی های طایفه ای، زد و بندهای سیاسی، اداری، پرداخت رشوه، همدستی در راههای نامشروع ، همگروهی در تاراج ثروت ملی، پیمان نامه های کانال های فاسد اداری، راه اندازی شبکه های رانت و مافیایی، تملق و سرسپردگی فرد در اجرای فرامین، ماشین امضا بودن فرد در چارت سازمانی، و در این میان نیز یک راه آن نخبه بودن است که انتخاب نخبگی از سخت ترین و نزدیک به غیرممکن بودن است در یک ساختار برای تصدی مسئولیت، به جز آنکه مقبولیت عمومی به لحاظ توانایی، و شخصیت اخلاقی چه در نظام اجتماعی و چه در ساختار اداری به اندازه ای باشد که دیگر سرشبکه های فساد سیاسی را یارای مقابله با آنها نباشد، و قطعا افرادی که به یکی یا چند نوع راه باطل و نامشروع به صندلی قدرت دست پیدا می کنند، به خاطر سرسپردگی اگرچه کارهای درستی هم بصورت اکران عمومی انجام دهند و تیپ های کرواتی و اتوکشیده و مزین به زیبایی اخلاق از خود به نمایش گذارند، ولی پشت پرده ی سیاهی چه به اختیار و چه به اجبار از خود رقم می زنند و مرزهای اخلاقی را شکسته و…

و اما فراموش نکنیم که در ساختارهای توسعه نیافته افراد توانمند و نخبه که سیستم به دلیل نیاز به آنها اقدام به سپردن مسئولیت به آنها می کند و یا اینکه این دسته از افراد مستند بر شرایط منطقی و عقلی و تکیه بر توانایی های خود برای تصدی صندلی و پیشرو بودن در قسمتی از سیستم، یعنی آنچه حق انها هست و حق خود می دانند، به یکی از راههایی که قبلا ذکر شد متوسل می شوند و از اینجاست که فرد نخبه و پاکدست وارد یک مرحله ی خاصی از زندگی خود یعنی یک ستیز دائم بین پاکدستی و یا وارد شدن به کانال های فساد و یا رفتارهای پاره وقت باطل در پنهان می شود و جنگ شدیدتر که روح و روان و جسم فرد را ناتوان و به تحلیل می برد، نبرد فرسایشی بین بین وجدان و آنچه انجام می دهد.

و به این دلیل مهم و برای رهایی شدن از هضم شدن در یک شبکه ی فساد، فرد نخبه پاکدست تلاشی برای تصدی صندلی های مهم نمی کند و اصولا به سمتِ سِمت هایی که در آن حق و باطل چنان مشهود نیست و یا اساساً حق و باطل مسئله ی آن نیست میل می کند.
و فراموش نکنیم که جهان و عالم هستی یک عالم ممکن است و بخصوص در مسائل انسانی چیز مطلقی وجود ندارد که ما پیشداوری و یا قضاوت ۱۰۰٪ کنیم و منظور از مطالب فوق در کشورهای جهان سوم اساساً به این شکل است ولی انسان های شریفی در این ساختارها هم رشد شخصیتی و هم رشد ساختاری کرده اند و همه ی عمر خود را در آرامش روانی به سر برده اند.

و البته فراموش نشود که برخورد شدید اندیشه ها و باورها و عقاید سنتی با اندیشه های مدرن و دستاوردهای تکنولوژی ( بعداً به آن خواهم پرداخت)، وقتی که هر دو در پی اثبات و برتری خود به هر نحوی حتی با استدلال های غلط می باشند، فاجعه به بار می آورد.
و وقتی در چنین مرحله ی بحرانی افرادی که به طریق باطل به جایگاههای ارشد مدیریتی رسیده اند، بارسنگین باورهای غلط، کینه ها و نزاع های قدیم و اجدادی را با خود حمل کنند و در استخدام ها و اجرای قانون و کارکرد خود دخالت دهند، فاجعه ی دردناک جابه جایی مرزهای اخلاق و انسانیت رُخ می دهد که اساساً به دلیل بافت عشیره ای قبیله ای و روستایی جوامع جهان سوم به کثرت و شدت بخاطر منزلت اجتماعی و اجبار اجتماعی( بعدا به آن خواهم پرداخت)، شاهد وقوع این رفتارها هستیم.

لذا یکی از راههای رهایی از چنین رفتارها و عملکردهای غلط سازمانی در کشورهای در حال توسعه بازتعریف قانون، ارزش ها و باورهای اجتماعی می باشد.

اکبر دهبان نژادیان دانشجوی دکترای جغرافیا

تنظیم خبر : امین کائیدی شادگان

نویسنده:اکبر دهبان نژادیان