نفت عامل بدبختی و عقب ماندگی

بارها این سخن را از زبان افراد گوناگون شنیده و در رسانه ها و کتابهای مختلفی که درباره تاریخ معاصر ایران نوشته شده خوانده ایم که نفت، عامل بدبختی و عقب ماندگی ماست و اگر نفت در کشور ما کشف نشده بود، ما پیشرفت می‌کردیم و وضعیت کشورمان چنین و چنان می‌شد. اما به راستی، این سخن تا چه حد صحیح است و چه استدلالی پشت آن نهفته است؟ آیا واقعا نفت می‌تواند به تنهایی عامل بدبختی و عقب ماندگی یک کشور و یک ملت باشد؟

پاسخ به این پرسش از یک منظر، ساده و از منظری دیگر دشوار و پیچیده است.

اگر نفت را به عنوان عنصری مجرد در نظر بگیریم که ما را به فلاکت انداخته و هیچ عنصر تاثیرگذار دیگری در قبال آن نبوده است، شاید بتوانیم بپذیریم که نفت عامل بدبختی و عقب ماندگی تاریخی برخی کشورها باشد و این ساده ترین پاسخی است که می‌توان با پاک کردن صورت مساله به این پرسش کلیدی داد.

در حالیکه نفت، یک عنصر مجرد نیست و از بسیاری از عوامل دیگر، تاثیر می‌پذیرد. طی سالهای اخیر بسیاری از سیاستمداران بویژه در کشور ما تلاش کرده اند برای آنکه بر نقاط ضعف خود پوششی بگذارند نفت را مقصر جلوه دهند، غافل از اینکه همین نفت، این ماده سیاه بدبو که برخی لقب لعنتی هم به آن داده‌اند، هر جا کار کشور لنگ مانده، به کمک سیاستمداران آمده است.

هر جا کسری بودجه ای بوده، مشکل مالی ایجاد شده، پروژه بر زمین مانده ای کارش گره خورده، نفت، حلال مشکلات بوده، اما وقتی قیمت نفت پایین آمده، همه به یادشان افتاده که حالا نوبت اقتصاد بدون نفت است.

جالب اینجاست که برخی حضرات، از عباراتی همچون اقتصاد مقاومتی و حتی بستن چاههای نفت هم که توسط مقام معظم رهبری مطرح شده، به نفع امیال خود استفاده می‌کنند و این سخنان را چاشنی نظرات مقطعی و فصلی خود می‌کنند، در حالیکه مباحث مطرح شده توسط رهبری در این حوزه، نظراتی در سطح سیاستگذاریهای کلان است و هیچکدام نفت را عامل بدبختی و عقب ماندگی نمی‌داند، بلکه به نفت به عنوان ثروتی می‌نگرد که باید برای آیندگان خود حفظ کنیم.

اینکه در مقاطعی، سیاستگذاران و تصمیم گیران ما بویژه در حوزه اجرا نمی دانستند چگونه از درآمدهای نفتی به نحو مطلوب استفاده کنند، تقصیر نفت نیست. اینکه فردی در تبلیغات ریاست جمهوری از اینکه مردم اثر افزایش قیمت نفت را احساس نمی کنند ابراز نگرانی می‌کند و وعده می‌دهد پول نفت را بر سر سفره های مردم بیاورد، اما وقتی رییس جمهور می‌شود با وجود بیشترین درآمدهای نفتی تاریخ ایران، سفره های مردم خالی تر از قبل می‌شود، تقصیر نفت نیست.

اینکه صندوق ذخیره ارزی و صندوق توسعه ملی تشکیل می‌شود تا مازاد درآمدهای ارزی در آن پس انداز شود اما هرگاه دولتها با کسری بودجه مواجه می‌شوند دست در آن می‌برند، تقصیر نفت نیست….آری، نفت مظلوم است.

عامل بدبختی و عقب ماندگی نیست اگر ما بدانیم مثل کشورهایی همچون نروژ چگونه از آن بهره ببریم. تقصیرات خود را به گردن نفت نیندازیم.

تنظیم خبر : امین کائیدی شادگان

نویسنده: