مراسم پیش از نوروز/فیروزحسنی رئیس انجمن شاهنامه گچساران

کرونانیوز-فیروز حسنی-رئیس انجمن شاهنامه گچساران

مراسم پیش از نوروز
۱-چهارشنبه سوری ،آتش بام کردن
نوروز جشن فروهرهاست.در این روز ارواح در گذشتگان به منازل خود بازمی گردند برای پذیرایی از آنان خانه ها را تمییز می کنیم کدورتها را ازبین می بریم جامه های نو وزیبا می پوشیم و….تا محیط را برای بازگشتن آنها آماده کنیم.
برای راهنمایی آنها واستقبال ، در آخرین شب «پنجه» بربامها آتش افروخته می شود.«پنجه» ۵ روز آخر سال است که به نام پنج بخش «گاتاها» نامیده می شود.ودرشمار روزهای سال کهنه و نو نمی آید.
با آغاز «پنجه» شور وحال استقبال از عید افزون می شود و در آخرین روز «پنجه» بوته جمع آوری می کنند ،به بامها می برند وبربلندترین وصافترین قسمت بام می گذارند.در کنار آن مقداری گل –هر گلی که در فصل می روید-می گذارند اما «مورد» و«شمشاد» حتما باید باشد ، به محض تاریک شدن هوا ، آتش می افروزند ودر کنار آن کتاب مقدس می خوانند.
بامداد فردا ، دسته های سبزه ، مورد وشمشاد را بر لب بام طوری قرار می دهند که از کوچه پیدا باشد ،آستانه در ورودی را جارو کرده، شسته،بر دو طرف آن کمی آویشن می ریزند.
داستان چهارشنبه سوری در کرمان:
:شاهی مسلمان ، در نزدیکیهای نوروز ، شب هنگام ، از شهری زرتشتی نشین عبور می کرد به شادی وهلهله وآتش افروزی آنان را دید وبه نظرش پسندیده آمد پرسید:زرتشتیان در چه زمانی این مراسم را انجام می دهند ؟وچون تقویم زرتشتیان را به تقویم اسلامی محاسبه کردند که آن سال این مراسم در شب سه شنبه واقع شده بود وشاه آخرین شب سه شنبه (چهارشنبه) سال را در سراسر کشور جشن آتش افروزی اعلام کرد.
– پریدن از روی آتش وگفتن «زردی من از تو وسرخی تو از من –
۲-خانه تکانی وتهیه شیرینی وآجیل
خانه تکانی :برای خانه تکانی هم زنان وهم دختران فامیل ، در روز مشخص ، در خانه هریک از خویشاوندان جمع می شدند وخانه تکانی می کردند که این کار برای دختران پس از گفتگو ، خنده ، شادی وتعریف خاطرات بودصاحبخانه هم پذیرایی مختصری می کرد.
شیرینی خانگی :شیرینی خانگی، به نسبت وضعیت مالی، سلیقه وکیفیت آشپزی در خانواده ها متفاوت بود، برای شیرینی پزی ، تمام زنان ودختران فامیل ، یک روز در منزل یکی از خویشاوندان جمع می شدند وشیرینیهای کوچک ومقرون به صرفه مانند نان برنجی ،نان نخودچی و…درست می کردند .دختران درتهیه این شیرینیها را قبلا از اوستاهاشان یاد می گرفتند.
اُوستا ، عاقله زنی است متاهل ، مورد تایید همه جانبه ی مردم که دختران محله تا پیش از مدرسه رفتن وپس ازآن هم در تعطیلات تابستان در منزل او خانه داری وسایر امور زندگی را می آموختند.پس از اتمام شیرینی پزی ، که شادی وکارآموزی هر دو را همراه دارد هر کس به نسبت سهمی از شیرینی ها را به منزل می برد.
نان:برای سال نو حتما یک تنور نان تازه پخته می شد.این کار را یا کدبانوی خانه انجام می داد یا نانوایی که به منزل می آمد .این نانواها معمولا پیرزنان وپیرمردان خوش زبانی بودند که در حین کار با آتش ، با شوخی وخنده وتعریف خاطرات ، جمع فامیل را سرگرم می کردند.هر خانواده سعی کرد آشپزی ماهرتر وشیرین زبانتر است به خانه دعوت کند.
کماج:طرز تهیه کماج به این ترتیب بود که به خمیر معمولی ، مقداری خمیر ترش می زدند پس از ورز آمدن ،نیمی از آن را در روغن فراوان وگردوی خورد شده وپودر دارچین تفت می دادند .سپس نیم دیگر خمیر را هم ریخته وکمی شنبلیله بر روی آن می پاشیدند و برشته می شد هم غذا وهم نان بود مقوی وسیر کننده و فاسد هم نمی شد وهم باعث صرفه جویی در وقت .کماج سن وچنگمال هم تهیه می شد.
آجیل عید:آجیل عید همیشه در منزل تهیه می شد وهر کس به نسبت شرایط اقتصادی خود مواد آنرا فراهم می آورد در کرمان پسته زیاد داشت.
«کوتاه شده از کتاب جشن های آتش –هاشم رضی» ص ۱۲۳-۱۲۷

تنظیم خبر : امین کائیدی شادگان

نویسنده: