شیاطینی در لباس گوسفند و قراردادی بنام برجام

شیاطینی در لباس گوسفند و قراردادی بنام برجام

این مقاله و نکاتی که آوردیم در واقع خلاصه‌ای از نقدهای بنیادین به برجام است؛ نگاهی که می‌گوید توافق از ابتدا با هدف محدود کردن ایران طراحی شده بود و نه باز کردن راه توسعه. می‌توان آن را در قالب یک تحلیل سیاسی-رسانه‌ای بازنویسی کرد تا روشن‌تر و مستندتر نشان دهد چرا بسیاری برجام را «تله‌ای علیه ایران» می‌دانند:

۱. طراحی یک‌طرفه علیه ایران

• آمریکا و اروپا برجام را طوری تنظیم کردند که ساختار تحریم‌ها عملاً حفظ شود و فقط در قالب «تعلیق» جلوه کند.
• در متن توافق، لغو واقعی تحریم‌ها پیش‌بینی نشده بود و ایران تنها وعده‌های روی کاغذ گرفت.

۲. مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک)

• یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌ها، مکانیسم ماشه بود که در هر لحظه علیه ایران فعال می‌شد، بدون اینکه ایران حق وتو داشته باشد.
• برخلاف تصور اولیه، آمریکا برای فعال‌سازی اسنپ‌بک نیازی به ماندن در برجام نداشت و خروج آن کشور، عملاً کار را برای فشار بیشتر آسان‌تر کرد.

۳. بدعهدی غرب، متهم شدن ایران

• آمریکا ابتدا با تأخیر در اجرای تعهدات کارشکنی کرد و سپس به‌طور کامل از برجام خارج شد.
• اروپا هم نه تنها تحریم‌ها را برنداشت، بلکه همسو با آمریکا از ایران مطالبه‌های بیشتر داشت.
• در نهایت این ایران بود که به «متهم» پرونده تبدیل شد و با زبان تهدید از او خواستند پایبند بماند.

۴. محدودیت کامل هسته‌ای

• غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالاتر متوقف و ذخایر موجود نابود شد.
• رآکتور اراک با بتن‌ریزی عملاً از کار افتاد.
• توسعه سانتریفیوژها و زیرساخت‌های نوین هسته‌ای مسدود گردید.

۵. شکست در ابعاد اقتصادی و سیاسی

• وعده گشایش اقتصادی و ارتباطات گسترده محقق نشد.
• تحریم‌ها نه تنها برداشته نشدند، بلکه طی ده سال افزایش یافتند.
• ایران، به‌جای آنکه «دست بازتر» پیدا کند، بیشتر محدود شد.

۶. بی‌عملی چین و روسیه

• اگرچه ایران روی حمایت روسیه و چین حساب کرده بود، اما در متن برجام، تیم مذاکره‌کننده ایرانی به‌نوعی حق وتوی آنها را در شورای امنیت از بین برد.
• نتیجه این شد که این دو کشور هم نتوانستند جلوی فعال‌سازی مکانیسم ماشه را بگیرند.

۷. تصویرسازی رسانه‌ای

• غرب با برجام، خود را «حامی صلح» و ایران را «شاگرد خطاکار» معرفی کرد.
• آمریکا و اروپا به‌خاطر بدعهدی‌شان هیچ‌گاه تنبیه نشدند، اما ایران بارها با تحریم و فشار مواجه گردید.

📌 در یک جمع‌بندی رسانه‌ای می‌توان گفت:
برجام نه یک توافق برد-برد، بلکه یک قفس طلایی برای ایران بود. ایران امتیازات واقعی و راهبردی خود (هسته‌ای، اقتصادی و سیاسی) را محدود کرد، اما غرب هیچ‌یک از وعده‌های کلیدی‌اش را عملی نساخت.

نویسنده:امین کائیدی شادگان