۲۷ آذر، وحدت حوزه و دانشگاه

روز ۲۷ آذر سال ۱۳۵۸، آیت‌الله دکتر مفتح، استاد حوزه و دانشگاه، در دانشکده الهیات دانشگاه تهران به درجه رفیع شهادت رسید. سالروز شهادت این متفکر حوزه و استاد دانشگاه از سوی حضرت امام خمینی (ره) «روز وحدت حوزه و دانشگاه» نام گرفت.

اگر جامعه‌ای بخواهد مترقی، متکامل و انسانی باشد، می بایست در دو جهت حرکت کند؛ یکی بعد مادی و دنیوی که خود دارای ابعاد مختلف خواهد بود و دیگری بعد معنوی، انسانی و روحی. پیوند مبارک حوزه و دانشگاه آمیختن دین، دانش، تعهد و تخصص را به بار می‌‏آورد و در سایه این پیوند جامعه از دانش بی‌‏دین، تمدن بی‌‏اخلاق، رفاه بی‌‏معنویت، فرهنگ بدون مکتب و زندگى با غیر خدا نجات می‌یابد.
علم و تحقیق کلید پیشرفت جامعه بوده و از اینرو حوزه  و دانشگاه همانند دو بال هستند که جامعه را به سمت توسعه هدایت می کنند و باید از هر گونه تفرقه بین حوزه و دانشگاه جلوگیری شود.

دانشگاه ها و حوزه های علمیه زیربنای فکری، علمی و اعتقادی یک جامعه هستند که اگر تضعیف شوند، جامعه تضعیف خواهد شد.
امروزه روحانیان و دانشگاهیان هر یک در مسئولیت‌های اجتماعی قلمرو خاصی دارند ولی از آن جا که هر دو برخاسته از یک فرهنگ هستند باید وحدت عملی داشته باشند.

تحقق وحدت حوزه و دانشگاه،‌‌ همان هدفی است که در بیان مقام معظم رهبری به آن اشاره شده و همان تحقق جامعه اسلامی است؛ این دو مرکز بزرگ علمی، بسترساز تحقق این آرمان مقدسند.
دشمنان انقلاب اسلامی و دسیسه‌گران منافق ـ که همیشه از الگو شدن یک جامعه دین‌محور در همه عرصه‌های علمی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می‌‌ترسند ـ پیوسته وسوسه و نفاق‌افکنی کرده و به این نیت شوم خود امید بسته اند.

حیات دشمن به تفرقه است و یکی از کارهای امام راحل، تبیین مسئله دشمن شناسی بود و انگشت روی دشمن گذاشت، درحالیکه ما برخی مواقع غافلیم و بدون توجه به اینکه دشمن اصلی کیست، به جان هم می افتیم.
این که برخی وحدت میان حوزه و دانشگاه را نمی‌پذیرند و نمی‌خواهند وحدت حوزه و دانشگاه برقرار شود، جریانی مرموز است که نمی‌گذارد حوزه و دانشگاه با هم همراه و همدل باشند. با وجودی که وحدت این دو مرکز به سود کشور و نظام است، برخی آن را نمی‌پذیرند. دانشگاه و حوزه اصولا دو نهاد متفاوت با اهداف حاضر و کارکردهای خاصند.

حوزه و دانشگاه از یک سنت دیرینه آموزشی و تشکیلاتی برخوردار هستند. هر یک از این دو نهاد باید در چهارچوب اهداف و کارکردهای خاص خودشان، همواره نسبت به موارد آموزشی، شیوه ارایه دروس و نیز ساختار و تشکیلات خود بازنگری داشته باشند.
دانشگاه نمی تواند ادعا کند که به حوزه نیاز ندارد و حوزه هم نمی تواند ادعای بی نیازی در علم را داشته باشد و بنا به گفته شهید مطهری، علم و ایمان دو بال هستند که برای پرواز به هر دو نیاز است.

دانشگاه اسلامی که محصول وحدت حوزه و دانشگاه است، برای حرکت دادن جامعه به سوی این دو بعد مطرح می‌شود.

معنای صحیح وحدت حوزه و دانشگاه را باید مکمل بودن این دو کانون علم دانست، زبرا راه حوزه و دانشگاه در نهایت باید بهم برسد و این ‌دو باید مانند یک تیم عمل کنند. ما باید فضایی ایجاد کنیم تا تولید علم و دانش در مسیر حرکت «الی‌الله» قرار گیرد.
بن مایه اصلی وحدت حوزه و دانشگاه، وحدت علم و دین در جهان اسلام بوده است که در عصر کنونی بیش از هر زمان دیگر توجه به این حقیقت می‌تواند راهگشای بسیاری از معضلات و بن‌بست‌های ظاهری در نظر وعمل باشد.

مبانی وحدت حوزه و دانشگاه
مبنای وحدت حوزه و دانشگاه، این دو حوزه علمی و اجتماعی، وحدت روحی و معنوی در هدف و مقصد است؛ چرا که وحدت واقعی، وحدت فکری است.

وحدت حوزه و دانشگاه به این معنا نیست که اهداف و کارکردهای این دو نهاد آموزشی یکسان یا به هم نزدیک شود، بلکه وحدت حوزه و دانشگاه، تلقی خاصی است؛ یعنی دانشگاه باید بپذیرد که حوزه در جای خود با توجه به واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران، وجودش لازم و ضروری است و حوزه هم باید بپذیرد که وجود دانشگاه در کشور، برای پیشرفت علمی و فرهنگی لازم و ضروری است.
تفاهم فکری از مهم‌ترین عامل برقراری وحدت بین حوزه و دانشگاه است یعنی تعریف دقیق وظایف و توجه به مشترکاتی که بین حوزه و دانشگاه وجود دارد. تفاهم‌هایی که براساس جهان‌بینی اسلامی صورت می‌گیرد زمینه‌ساز وحدت ماندگار فکری حوزه و دانشگاه خواهد شدآنچه که زیربنا و چارچوب اصلی را تشکیل می دهد این است که حوزه و دانشگاه در یک تفاهم و تعامل فکری به ریشه‌ها برسند و براساس آن به کمک همدیگر جامعه را به سوی هدف الهی و کمال انسانی حرکت دهند.
عدم تعریف و شناسایی محور وحدت حوزه و دانشگاه یکی از آفت‌هایی است که وحدت را تهدید می‌کند. باید بررسی کنیم که وحدت از کجا آسیب‌پذیر می‌شود و دلیل تفرقه‌ها مشخص شود .

وحدت حوزه و دانشگاه هیچ گاه به مفهوم سلب استقلال فکری یا نفی هویت مستقل یکی از این دو نهاد و یا سلطه یکی بر دیگری نیست بلکه مفهوم اصلی این وحدت در جامعیت دین اسلام است که در تأمین نیازهای بشری بر هر دو بعد مادی و معنوی آن تأکید داشته است که بدون آن حقاً آزادی و پیشرفت جامعه اسلامی تحقق نمی‌یابد.

حضرت امام اختلاف حوزه و دانشگاه را به غفلت و خواب گرانی تشبیه نمودند که بر اثر نغمه‌های خواب‌آور عمال استعمار بر ملتهای مسلمان تحمیل گردید و در مقابل پیوستگی این دو قشر را اولین گام در راه آزادی ملتهای مظلوم و زیردست و زیربنای رهایی از دست چپاولگران و عمال آن می‌دانستند.

تنظیم خبر : امین کائیدی شادگان

نویسنده: