نگاهی به عزیز شاهرخ هنرمند اسطوره ای کُرد

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بوکان نیوز ؛ عزیز شاهرخ در سال ۱۳۱۷ شمسی در محله “قەبران” که امروزه جزو خیابان وفایی در شهر مهاباد است دیده به جهان گشود. پدرش “عبدالله” و پدر بزرگش اهل پژ در کردستان عراق بودند.

** پدر بزرگش در جوانی به کردستان ایران آمد و در یکی از روستاهای منطقه منگور ماندگار شد و با دختری از ایل منگور ازدواج نمود. مادرش “آمنه” اهل “نهری” کردستان ترکیه بود که در جنگ بین الملل اول همراه برادرش آواره ایران شده بود و پدر و مادر و خانواده اش را روسها کشته بودند.

با کمال تاسف، برادرش هم در بازار قدیمی ارومیه به دست جیلوها کشته می شود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در سال ١٣٣٩ شمسی در شهر مهاباد به پایان رساند و برای ورود به مرکز تربیت معلم به ارومیه رفت.

** در سال ١٣۴٠ شمسی با عنوان معلم شروع به کار کرد و در سال ١٣۴٢ شمسی از سوی ساواک بازداشت شد و در سال ١٣۴۵ شمسی از زندان رهایی یافت ولی ١٠ سال محرومیت اجتماعی داشت. در آذر ماه همان سال با دختری مهابادی به نام “کبری غوثیه” وصلت نمود که حاصل آن پنج فرزند دختر بوده است.

صدای عزیز صدایی منحصر به فرد و دل‌نشین بود و خانواده‌اش نیز بسیار خوش صدا بودند بطوریکه پدر و برادر بزرگتر عزیز هم به خواندن علاقه داشتند. عزیز شاهرخ با شنیدن آثار استادانی چون سید علی اصغر کردستانی و کاویس به آواز علاقه‌مند شد. او هیچ گاه به صورت حضوری در خدمت استادی درس آواز نگرفت اما با تمرین از روی صفحات ضبط شده گرامافون، آواز را از اساتیدی نظیر محمد صالح دیلان، طاهر توفیق و حسن جزراوی فرا گرفت. وی همچنین محضر استاد محمد ماملی را در آواز و خوانندگی درک کرد.

در سال ۱۳۳۶ برای نخستین بار صدای شاهرخ از رادیو مهاباد به گوش همگان رسید.

** حرفه اصلی او معلمی بود اما علاوه بر آن به شعر هم می‌پرداخت تا آنجا که برای آوازهایش ترانه‌هایی می‌سرود. همچنین به آهنگسازی روی برخی ترانه‌ها می‌پرداخت که ماحصل آن تصنیف‌هایی مثل از تنهایی، تو دریایی، شورش ناامیدی، ده‌ت به رستم، آسمان شین (آبی) بود.

عزیز شاهرخ دارای سبک خاصی در آواز است که این سبک آواز در موسیقی کردستان مختص او و بسیار پرطرفدار است.او به موسیقی کردی و مقام‌های کردی (قطارکان) مسلط است. مقام شیرین بیان یکی از شاهکارهای اوست که به سبک خود آن را ادا می‌کند. او در چهار کشور دارای مردم کرد زبان یعنی ایران، عراق، سوریه و ترکیه شهرت دارد و یک هنرمند بین‌المللی کرد به حساب می‌آید.

** عزیز شاهرخ تا کنون با نوازندگان چیره دستی همکاری داشته است که از میان آنها می‌توان به استاد مجتبی میرزاده مخصوصا آلبوم از دست عشق و مقام هیوای شیرینم و غیره همراه این استاد بزرگوار اشاره کرد و همچنین گروه کامکارها، جلیل عندلیبی، سعید فرجپوری، حسین حمیدی، محمد فیروزی، بهرام ساعدو گروه آبیدر اشاره کرد. از مشهورترین آلبوم‌های او آلبوم‌های زمانه، از دست عشق و روناک با آهنگسازی و تنظیم: حمید رضا خجندی هستند.

** شاهرخ در گفت وگویی عنوان کرده است: «به صورت حضوری، پیش هیچ استادی نبوده‌ام؛ بلکه از اوان کودکی علاقه به صدای استادانی چون؛ سیدعلی اصغر کردستانی و کاویس آغا داشتم و از روی گرامافون آهنگ‌های زیادی را از آنها یاد گرفتم و البته چون خوانندگی در خانواده ما ارثی بود، برادرم – که ۱۰ سال از من بزرگتر بود – مشوق من بوده است. سپس از طریق گوش دادن به رادیو از استادانی چون محمد صالح دیلان، طاهر توفیق، حسن جزراوی، آهنگ و آوازهای کردی یاد گرفتم.»

پیشه شاهرخ معلمی بود‌،اما دستی در شعر هم دارد و برخی از اشعار تصانیف خود را خود می‌سراید و ملودی برخی از قطعات و تصانیف را هم خود تصنیف کرده است.

شاخص‌ترین و معروفترین آلبوم عزیز شاهرخ، «از دست عشق» است که با آهنگسازی و تنظیم محمد جلیل عندلیبی اقبال شگفت در میان علاقه مندان موسیقی پیدا کرد.
بعدها هم وی آلبوم‌هایی چون زمانه و روناک را به بازار موسیقی عرضه کرد.

همکاری با گروه کامکارها، و به تازگی گروه آبیدر به سرپرستی بهرام ساعد از دیگر فعالیت‌های شاهرخ به شمار می‌رود.

** شاهرخ در ملودی سازی هم دستی چیره دارد و چنانکه خود در گفت و گویی عنوان کرده ، برای بیش از ۷۵ تصنیف یا قطعه ملودی ساخته است که راز تنهایی، تو دریایی، شورش ناامیدی، ده‌ت به رستم، آسمان شین (آبی) از جمله آنهاست.

آخرین بازمانده نسل اسطوره ای هنرمندان کرد هم اکنون در سن ۷۷ سالگی مشغول جمع آوری و ارائه آرشیو و گنجینه ای گرانبها از ترانه های هنرمندان کرد در مهاباد است.

پایگاه خبری تحلیلی

بوکان نیوز