رمضان احیاگر سنت «کاسه بهره»/ نوای استغفار در سیاه چادرها می‌پیچد

، گروه استان‌ها- پژمان امیدی: رمضان در کهگیلویه و بویراحمد با صله‌رحم و سفره‌های ساده اما صمیمی عشایر و سنت خوب «کاسه بهره» دادن گره‌خورده است.

اینجا زندگی باحال و هوای سنت‌های عشایری گذشته پیوند خورده است و همسایه‌ها در زمان افطار و یا سحر هر چه که برای خوردن داشته باشند را با همسایه خود شریک می‌شوند.

این رسم که «کاسه بهره دادن» نام دارد یادگار گذشتگان این دیار است که نسل به نسل حفظ‌شده است.

روزگاری نه‌چندان دور که همسایه از حال همسایه باخبر  و سفره‌ها یکی بود، سحر که می‌شد، یکی از همسایه‌ها به خانه دیگر افراد محله سر می‌زد و آن‌ها را برای سحری بیدار می‌کرد.

مردم این استان بنا بر سنتی دیرینه از چند روز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان، روزه می‌گیرند و به پیشواز ماه رمضان می‌روند.

در این ماه  که خیروبرکت را با خود به همراه دارد توجه همسایه‌ها به همدیگر بیشتر شده و همسایه‌هایی که وضعیت مالی ضعیف‌تری دارند، موردتوجه بیشتر قرار می‌گیرند.

سفره‌ها با حضور همسایه‌ها و فامیل دور و نزدیک رونق می‌گیرد و در روستاهای استان نیز آنچه در سر سفره حاضر می‌شود، محصول تولیدی خانواده است.

تا قبل از ورود رادیو، بانگ خروس و رؤیت فجر و غروب آفتاب راهنمای روزه‌داران بود. در هر روستا پیرمردان یا پیرزنان سحرخیزی بودند که در سحرگاه بقیه آبادی را بیدار می‌کردند.

درگذشته در شب‌های احیاء نیز پیرمردان آبادی کتاب‌های دعایی که مرور زمان باعث فرسودگی آن‌ها شده بود را می‌آوردند و برای سایرین دعای جوشن کبیر می‌خواندند.

خانه‌تکانی یکی از آداب‌ورسومی است که از گذشته به یادگار مانده است و مردم این استان پیش از ماه مبارک رمضان خانه‌تکانی می‌کنند و به پیشواز بهار قرآن می‌روند.

مساجد نیز پیش از ماه مبارک رمضان غبارروبی می‌شوند و پیر و جوان در این کار مشارکت می‌کنند.

یکی دیگر از سنت‌های قدیمی ماه مبارک رمضان در این استان که این روزها به دست فراموشی سپرده‌شده است، نگاه کردن در آیینه و فرستادن صلوات است.

درگذشته مردم این دیار بعد از رؤیت هلال ماه، در آینه می‌نگریستند و صلوات می‌فرستادند و اعتقاد داشتند که با این کار دلشان چون آیینه صاف و روشن‌شده و غبار گناه از دلشان زدوده می‌شود.

درگذشته که هنوز تکنولوژی به خانه‌ها راه نیافته بود، مردم برای تشخیص وقت دقیق سحر از ستارگان یاری می‌طلبیدند و بانگ خروس برایشان به معنای دمیدن صبح بود.

دیدن هشت ستاره در آسمان سحر  را نوید می‌داد و با فروکردن چوبی در خاک وقت نماز ظهر را تعیین می‌کردند. بدین گونه که زمانی که چوب سایه نداشت ظهر، و زمانی که سایه داشت بعدازظهر بود و دیدن سه ستاره در آسمان نیز رسیدن وقت افطار را نوید می‌داد.

در وقت اذان نیز ریش‌سفید روستا چراغی را روشن می‌کرد و بر پشت‌بام قرار می‌گرفت و اذان می‌گفت.

یکی دیگر از رسوم سنتی این دیار افطاری دادن به فامیل و همسایگان است که هنوز در اکثر خانواده‌ها این رسم اجرا می‌شود.

فامیل دور و نزدیک بر سر سفره افطار دعوت می‌شوند و هر  شب یکی از فامیل عهده‌دار این مسئولیت است.

در این شب‌ها مستمندان نیز از خوان نعمت سفره‌های افطاری بی‌بهره نیستند و هرکسی که سفره افطار دارد سهم مستمندان و افراد بی‌بضاعت را نیز فراموش نمی‌کند.

اما شب‌های احیا در سیاه‌چادرهای عشایر حال و هوای ویژه‌ای دارد. نوای استغفار در کوه و دشت طنین می‌اندازد و درختان و جنگل نیز در این نیایش و پاکی سهیم می‌شوند.

روزهای آخر ماه رمضان که می‌رسد در آخرین پنجشنبه از این ماه، مردم درگذشتگان را نیز از یاد نمی‌برند و بر سر خاکشان حاضرشده و دعای ماه رمضان می‌خوانند.

مردم کهگیلویه و بویراحمد روز آخر ماه رمضان را در خانه‌های خود سپری می‌کنند و معتقدند که باید در لحظات معنوی آخرین اذان مغرب و عشای ماه رمضان در خانه خود باشند و فطریه ای را که از قبل آماده کرده‌اند بعد از نماز مغرب و عشا به دست مستحقش برسانند.

عید فطر در استان بانوای دعا و نیایش و نماز آغاز می‌شود و بیشتر مردم روز عید فطر را در امامزاده‌ها آغاز می‌کنند و سپس به دیدار فامیل می‌روند و صله‌رحم را به‌جا می‌آورند.