بازی سیاسی پوپولیسم چگونه بوجود می آید؟!!!

اغلب فرهنگ واژه های فارسی، پوپولیسم را «مردم باوری» معنی کرده اند که در نگاه نخست به نظر می رسد حاوی معنایی مثبت، مثل مردمسالاری است اما پوپولیسم واجد معنایی منفی است.

مفهوم پوپولیسم در علوم اجتماعی در اواخر قرن نوزدهم رایج شد و جنبشی را توصیف می کرد که توسط دهقانان در آمریکا علیه سرمایه داران بزرگ در نیویورک به راه افتاده بود و از آن پس به آن دسته از سیاستمدارانی اطلاق می شود که در یک کلام ضدمدرن، نامعقول و پس رونده اند.

پوپولیست نوعی از سیاست ورزی است که با توسل به نارضایتی ها، حق طلبی ها، ترس ها و مشکلات جاری جامعه، مردم را برای پیشبرد اهداف شخصی خویش مورد استفاده قرار می دهد.

این نوع از سیاست به جای آنکه عقلانی بوده و راه حل های طولانی و منطقی برای حل مسایل موجود عرضه کند، مدعی ارایه راه حل های ساده و سریع است. وعده هایی می دهد که نه قصد و نه توان برآوردن آنها را دارد.

پوپولیست به دنبال جست وجوی ریشه نابسامانی ها نیست، برای مشکلات پیچیده راه حل های ساده ای عرضه می کند و از چیزهایی حرف می زند که قابل اثبات نیستند.

تمام تلاش او القای حسی خوشایند به اقشار پایین جامعه است و از این رو توجهی به افراد متخصص ندارد.
پوپولیست سیاستمداری است که با شعارهای همه پسند، با ساده سازی، کلی گویی و برانگیختن احساسات مردم سعی در جلب آرای آنها داشته و با سوارشدن بر موج نارضایتی ها قصد به چنگ آوردن قدرت هر چه بیشتر دارد.

او غریزه و احساسات مردم، مثل حسادت و تنفر را مخاطب قرار می دهد، نیاز به امنیت در جامعه را دستاویز خود قرار می دهد، دایم در پشتیبانی از مردم ندار و فقیر داد سخن می دهد و خود را مخالف صریح ثروتمندان می نمایاند.دشمنی نامریی اختراع می کند و او را علت تمام ناروایی ها می خواند. او تنها شعار می دهد.
روی سخن پوپولیست معمولاآن دسته از اقشار و گروه های اجتماعی است که خودشان را در نظم موجود اجتماعی، اقتصادی و سیاسی متضرر می بینند.

در یک کلام پوپولیست نیرویش را از سرخوردگی آن توده هایی از اجتماع می گیرد که کمبودها را با پوست و گوشت و استخوانش احساس می کنند، اما به دلیل کم یا بی سوادی گول پوپولیست ها را می خورند و بر این گمان که نجات دهنده را یافته اند. هم از این روی است که پوپولیست میانه ای با روشنفکران، متخصصان و در یک کلام با نخبگان جامعه ندارد.

   شیوه های پوپولیستی
پوپولیست با کلیشه های رایج، تصنعی و تکراری و پیشداوری های موجود در جامعه کار می کند و به جای شکستن آن کلیشه ها و روشنگری در باب پیشداوری ها، آنها را مورد استفاده قرار می دهد. او واقعیت ها را مخدوش شده نشان می دهد:

   پوپولیسم و رسانه ها
پوپولیست به خوبی از نقش حیاتی رسانه ها آگاه و ناچار به استفاده از رسانه های عمومی و تبلیغات است. او در این رسانه ها، خود را مانند مخاطبانش نشان می دهد و چون اغلب دارای کاریزمای قوی است، مخاطبانش از او بت می سازند.

در پخش اخبار دست به انتخاب می زند و اخباری را برمی گزیند که در وهله نخست احساسات مردم را برانگیزاند و در وهله دوم بتوان از آنها علیه مخالفان بهره برداری کرد.

سیاستمدار پوپولیست با گرایشی سطحی و غیرعلمی به مضامین مورد نظرش می پردازد. او به مضامین پیچیده توجهی نشان نمی دهد، از تحلیل علمی سرباز می زند، به مسایل بااهمیت واقعی نمی پردازد و اگر اشاره ای هم به آنها کند، تنها در جهت کم اهمیت جلوه دادن آنهاست، چرا که طرح چنین مضامینی به نفع او نیست.

   پوپولیسم در کشورهای در حال توسعه و در کشورهای توسعه یافته
گرچه پدیده پوپولیسم خاص جوامع در حال توسعه نیست اما بیشتر در چنین کشورهایی برجستگی یافته و نسبت به کشورهای توسعه یافته از تاثیرگذاری به مراتب بیشتری برخوردار است.

در جوامع دموکراتیک، احزاب فراگیر و قدرتمند و رسانه امکان افشاگری و بحث حول شعارهای پوپولیستی بیشتر است. با وجود این هرازچندگاهی در جوامع پیشرفته نیز سیاستمداران پوپولیست پا به صحنه های سیاسی می گذارند و با طرح مسایلی چون مالیات، بالارفتن قیمت بنزین و خارجی های مقیم کشور سعی در به دست آوردن آرای مردم دارند.

اما پوپولیسم اغلب در کشورهای در حال توسعه به وجود می آید و به نسبت کشورهای توسعه یافته از عمر و تاثیر بیشتری برخوردار است. هنگامی که فساد و بی عدالتی به اوج خود می رسد و مردم خواهان تحولات عمیق و سریع اجتماعی می شوند، پوپولیست مناسب ترین بستر را برای اعلام حضور و رشد می یابد، معمولاسیاستمداران دست راستی متهم به پوپولیست بودن می شوند، حال آنکه چنین پدیده ای را می توان در سیاستمداران چپ نیز دید.

آنها نیز از طریق طرح خواسته هایی که امکان تحقق فوری آنها نیست، برای جلب آرا رو به غریزه ها و نارضایتی مردم دارند.

  پوپولیسم و عوام فریبی
Demagogie از کلمه یونانی demos به معنای خلق – مردم و agein به معنای مدیریت کردن می آید و به درستی به عوام فریبی ترجمه شده است. پوپولیسم در رابطه ای تنگاتنگ با عوام فریبی (انگلیسی: demagogy فرانسه: Demagogie آلمانی: Demagogie) نیز قرار دارد و بدون آن قادر به ادامه حیات نیست.

در حوزه سیاست دست به تحریکات گمراه کننده می زند و تلاش دارد مردم را تحت تاثیر قرار دهد تملق گویی از توده ها را سرلوحه کار خویش قرار می دهد. مخاطبش احساسات و غرایز و پیشداوری ها توده ها و مجیز گفتن از آنهاست.

هدف سیاسی خود را به عنوان امری عام المنفعه جلوه می دهد و شیوه خود را در مورد به عمل درآوردن مقاصد، تنها شیوه عملی، منطقی و قابل اجرا جا می زند. از این رو پوپولیست معمولافردی خودشیفته است.

تنظیم خبر : امین کائیدی شادگان

نویسنده: