آمادگی‌ایران‌برای‌فروش‌نفت‌پس‌ازتحریمها

نفتکشهای ایرانی به امید روزهای بی تحریم به راه افتاده اند.
به گزارش شبکه خبری بلومبرگ، تا پیش از اعمال تحریمها علیه ایران که سه سال پیش به اوج خود رسید، ایران به ٢١ کشور نفت صادر می کرد. تا اواسط سال ٢٠١٢ این تعداد به ۶ کشور ؛ چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه کاهش یافت. به جای این که به محض اعمال تحریمهای غربی علیه برنامه هسته ای ایران تولید خود را کاهش دهد و به چاههای خود صدمه وارد کند تا تولید خود را کاهش دهد، سیاست دیگری را در پیش گرفت. مازاد تولید خود را ذخیره سازی کرد. همانطور که ایران به سرعت به ساخت مخازن خشکی می پرداخت، دولت این کشور توانست با استفاده از مخازن موجود در نفتکشهای از رده خارج شده میلیونها بشکه نفت را ذخیره سازی کند.

ایرانیها در نهایت مجبور شدند تولید خود را در حدود یک سوم کاهش دهند و به رقم ٢ میلیون و ۵٠٠ هزار بشکه در روز تا اواسط سال ٢٠١٣ برسانند. همانطور که صادرات ایران به یک تا یک میلیون و ۵٠٠ هزار بشکه کاهش می یافت، ایران تانکرهای خود را از نفتهایی که نمی توانست صادر کند پر می کرد. تا تابستان امسال، حجم زیادی از تانکرها در ناوگان این کشور که یکی از بزرگترین ناوگانهای حمل و نقل نفت خام است در روی آب پر از نفت شناور باقی ماند که حدود ۵٠ تا ۶٠ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی را در خود جای داده بود. میعانات گازی بیشتر به عنوان خوراک در پتروشیمی ها استفاده می شود.
از زمان توافق هسته ای بین ایران و ۶ قدرت جهان که ١۴ ژوییه نهایی شد، دولت ایران خود را برای افزایش صادرات و فروش نفت ذخیره شده خود آماده کرده است. اطلاعات موجود که توسط بلومبرگ گردآوری شده نشان می دهد که چند تانکر نفتی که به نظر می رسد در آن نفت خام ذخیره شده باشد چند هفته ای است که خلیج فارس را ترک کرده اند. سه تا از این نفتکشها در مکانهای نا معلومی هستند.

تولید نفت خام ایران دو سالی است که رشد داشته و در حال حاضر در رقم ٢ میلیون و ٩٠٠ هزار بشکه قرار دارد که از سال ٢٠١٢ بی سابقه است. ایران تا سال آینده که آژانس بین المللی انرژی هسته ای گزارش دهد که ایران اقدامات لازم را برای محدود کردن برنامه هسته ای خود انجام داده است، نمی تواند نفت خود را بیش از مقداری که به آن اجازه داده شده است،صادر کند. به گفته چند تن از دیپلماتهای غربی که با روند نظارت هسته ای آژانس آشنا هستند، آژانس دست کم تا ماه ژانویه یا فوریه سال آینده زمان نیاز دارد تا گزارش نظارتی خود را در مورد برنامه هسته ای ایران تکمیل کند.
بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، می گوید که تحریمها تا قبل از این زمان برداشته خواهد شد. به گفته وی، وقتی تحریمها برداشته شود تولید کشور به سرعت نیم میلیون بشکه در روز افزایش پیدا خواهد کرد و پس از آن ظرف ۴ تا ۵ ماه نیم میلیون دیگر به تولید روزانه ایران اضافه خواهد شد. وی گفته است که در آن زمان تولید ایران به ٣ میلیون و ٨٠٠ هزار تا ٣ میلیون و ٩٠٠ هزار بشکه در روز خواهد رسید. عربستان همین حالا روزی ١٠ میلیون و ۵٠٠ هزار بشکه نفت تولید می کند.

به گفته سارا وخشوری، رئیس موسسه بین المللی انرژی اس وی بی در واشنگتن، حتی اگر ایران تولید خود را به سرعتی که زنگنه گفته است افزایش دهد، این کشور باید خریدارانی برای نفت خود با پیشنهاد قیمت پایینتر از بازار پیدا کند و یا حتی به مبادله نفت با کالا و خدمات روی آورد. این امر به دلیل قراردادهای بلند مدتی است که سعودی ها با مشتریان سابق ایران بسته اند که تا مدتها به آنها اجازه معامله با ایران را نخواهد داد.
بنابر مطالعات موسسه مطالعات کنگره آمریکا، تحریمهای اعمال شده در سال ٢٠١٢ توانست حجم اقتصاد ایران را به میزان ١٠ درصد تا ماه مارس ٢٠١۴ (ابتدای سال ١٣٩٣) کاهش دهد. گزارشی از سوی آنتونی کوردزمن، کارشناس مرکز مطالعات راهبردی و بین الملل در واشنگتن، نشان داده است که ایران به حدود ١٧٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری برای توسعه ظرفیتهای نفت و گاز خود نیاز خواهد داشت.

زنگنه گفته است: کاهش قیمت نفت باعث کاهش سرمایه گذاری داخلی ایران در بخش نفت و گاز شده است و رقم آن را از ۴٠ میلیارد دلار در سال ٢٠١١ و ٢٠١٢ به تنها ۶ میلیارد دلار در سال ٢٠١۴ رسانده است. آژانس بین المللی انرژی تخمین می زند که حدود نیمی از تولید نفت ایران از میدانهایی می آید که بیش از ٧٠ سال پیش به تولید رسیده اند.
بسیاری از پولهایی که ایران از فروش نفت خام خود از سال ٢٠١٢ به دست آورده است در حسابهای غیرمستقیم در کشورهای مختلف ذخیره شده است. برای کاهش دسترسی ایران به پولهای خود، کنگره آمریکا قانونی را تصویب کرد که به ایران اجازه می دهد تنها در صورت خرید کالا از کشورهایی که نفت به آنها فروخته پول خود را دریافت کند. وزارت خزانه داری آمریکا تخمین می زند که ایران می تواند نیمی از پولهای خود را از این طریق که حدود ۵۶ میلیارد دلار می شود به دست آورد. البته این مبلغ هنوز برای تولید کامل نفت کشور نخواهد بود. در نتیجه دولت ایران به دنبال سرمایه های بیشتر است.

از ماه ژوییه تاکنون هیئتهای تجاری زیادی از کشورهای مختلف به ایران آمده اند تا با مقامهای ایرانی به گفتگو برای توسعه همکاریها در دوران پساتحریم بپردازند.
زنگنه گفته است؛« من فکر می کنم شرکتهای اروپایی بسیار مشتاق هستند که در پروژه های نفتی ایران وارد شوند». وی ادامه داد: ایران هنوز با هیچ شرکت آمریکایی دیدار نداشته و به نظر می رسد که درخواستی از دولت آمریکا به این شرکتها داده شده است که با ایران دیدار نداشته باشند.

برخی ناظران تحولات ایران می گویند شرکتهای غربی با احتیاط به ایران وارد خواهند شد. به گفته مارک دوبوویتز، مدیرعامل بنیاد دفاع از دموکراسی در واشنگتن، قرار نیست یک جنون طلای دیگر در ایران به این زودیها اتفاق بیفتد. دوبوویتز مدافع اعمال تحریمهای سنگین تر روی ایران است.