نابودی قدرت نرم ترکیه با برخورد سخت اردوغان

خبرگزاری خانه ملت،گروه بین‌الملل: عملیات ارتش ترکیه در خاک عراق و سوریه که به صورت همزمان علیه داعش ، پ.ک.ک و نیروهای مردمی کرد سوریه انجام می‌شود با واکنش‌های متفاوت متحدین آنکارا مواجه شده‌است. کاخ سفید با اعلام حمایت از حق ترکیه در دفاع از خود به‌صورت تلویحی به این عملیات ترکیه چراغ سبز نشان داد اما اتحادیه اروپا به ترکیه درباره ادامه این عملیات علیه کردها هشدار داده است.

براساس گزارش‌های منتشر شده،بامداد چهارشنبه همانند چند روز گذشته جنگنده های ارتش ترکیه مواضع پ.ک.ک در شمال عراق و مواضع نیروهای مردمی کرد سوریه و تروریست‌های تکفیری داعش را بمباران کردند. در نگاهی اجمالی می‌توان گفت که حملات ترکیه بیشتر در جهت حمایت از منطقه حائل بوده‌است.

در مقابل حملات ترکیه،نیروهای پ.ک.ک که آتش‌بس با آنکارا را پایان یافته اعلام کرده‌اند دست به حملات متقابل زده‌اند. در نتیجه عملیات افراد مسلح در استان حکاری به نیروهای مسلح ترکیه، یک نظامی ترکیه کشته شد. نیروهای حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک.) دو پل را در جاده «موش- کولپ» منفجر کردند. در حادثه‌ای دیگر، وزارت انر‍‍ژی و منابع طبیعی ترکیه از ایجاد انفجار در خط لوله انتقال گاز ایران به ترکیه در استان آغری خبر داد. همچنین منابع ترک از حمله نیروهای پ.ک.ک. به ژاندارمری «ارض روم» خبر دادند که در نتیجه آن ۱ نیروی دولتی و ۳ تن از نیروهای مهاجم کشته شدند. همچنین رسانه‌های ترکیه خبر دادند نیروهای پ.ک.ک. در یکی از فرماندهان نظامی‌در استان موش ترکیه را به همراه خانواده اش هدف آتش قرار دادند که در این حمله این فرمانده نظامی‌مجروح شده است.

از سوی دیگر ، منابع دولتی اعلام کردند تعداد دستگیرشدگان در نتیجه عملیات ضدترور که طی روزهای اخیر در مناطق مختلف ترکیه انجام شده است، به یک هزار و ۱۰۰ نفر رسیده است. به موازات زد و خوردهای پ.ک.ک با ارتش ترکیه شهرهای مختلف این کشور شاهد بازگشت مخالفان سرسخت اردوغان به خیابان است. درهمین حال، ارزش واحد پول ترکیه در برابر دلار آمریکا و یورو به شدت کاهش یافته‌است. کارشناسان اقتصادی در آنکارا بر این باورند که در صورت ادامه وضع فعلی در ترکیه، ارزش لیر این کشور در هفته های آینده شاهد افت بیشتر در قبال ارزهای معتبر خواهد بود.

نوذرشفیعی،سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگارخبرگزاری خانه ملت با بیان این که « وضعیت نرم کشور ترکیه به گونه‌ای است که اردوغان را ملزم به مدیریت شرایط سخت ایجاد شده‌ می‌کند.» ، گفت:«آنکارا به دلیل اشتباه محاسباتی که پس از تثبیت دولت اردوغان برای قدرت‌افزایی با احیای امپراتوری عثمانی شد امروز درگیر بازی سختی شده است که نتیجه آن مشخص نیست.»

وی در ادامه گفت: «آنکارا در جنگ نیابتی با دمشق در طول ۳سال گذشته به نوعی خودزنی دست زده است. امروز، ترکیه از یک طرف همچنان از تروریست های تکفیری  حمایت کرده و با آنها معاملات نفتی انجام می‌دهد ، از طرف دیگر با آنها وارد منازعه شده‌است. از سوی دیگر ، درحالی که تلاش‌های چندین ساله برای مصالحه با پ.ک.ک و کردهای جنوب ترکیه انجام شده بود با حملات ارتش ترکیه نابود شده‌است.»

شفیعی گفت:« ترکیه به شدت مستعد درگیری داخلی و منازعه با احزاب مختلف منتقد اردوغان است، در این شرایط آماده انفجار بحران‌های ایجاد شده به زودی به خانه بازگشت خواهد کرد و آینده تیره‌ای را برای ترکیه تصویر می‌کند و منازعه داخلی محتمل‌ترین اتفاق برای این کشور می‌باشد.»

انتقادات شدیدالحن از وضعیت ترکیه

 روزنامه فایننشال تایمز در تحلیلی از اوضاع وخیم ترکیه می‌نویسد،«ترکیه به سمت یک جنگ واقعی و گسترده به پیش می‌رود.» این روزنامه در ادامه نوشت نوشت، به نظر می‌رسد ترکیه تصمیم گرفته است سیاست خود را ظاهرا تغییر دهد.

در همین چارچوب،«صلاح‌الدین دمیرتاش» ، رهبر حزب دمکراتیک خلق روز گذشته(سه‌شنبه) در انتقادی شدید اللحن از دولت این کشور تأکید کرد که عملیات نظامی این کشور در عراق و سوریه از سوی حزب عدالت و توسعه با هدف تسلط مجدد تک‌حزبی بر قدرت برنامه‌ریزی شده است. او هشدار داد که این طرح حزب عدالت و توسعه می‌تواند ترکیه را به ورطه یک جنگ داخلی و منطقه‌ای بکشاند.

رهبر حزب دمکراتیک خلق روز گذشته در جمع خبرنگاران گفت:« یک دولت موقت با نخست‌وزیری موقت قدم به قدم در حال کشیدن ترکیه به ورطه یک جنگ داخلی و منطقه‌ای هستند. ترکیه همین حالا هم به‌خاطر سیاست‌ خارجی غلط در رابطه با سوریه در باتلاق خاورمیانه فرو رفته است.»

صلاح الدین دمیرتاش در هشدار به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با اعلام اینکه عملیات برون‌مرزی این کشور در واقع «جنگ برای کاخ» برای او به‌حساب می‌آید، گفت: «ما کاخی نداریم، میلیون‌ها دلار پول هم در دستمان نیست. ما چیزی برای از دست دادن نداریم. همزمان با عملیات برون مرزی ترکیه رهبر دومین حزب پیروز انتخابات ترکیه اعلام کرده که این حزب حاضر به تشکیل دولت ائتلافی با حزب حاکم عدالت و توسعه است. کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریت خلق اعلام کرده که این مسئله به‌خاطر مصالح ترکیه صورت می‌گیرد.»

نوذر شفیعی می‌گوید: «اتحاد منتقدان ترکیه در انتخابات پارلمانی این کشور که موجب تنزل قدرت حزب عدالت و توسعه شد در واقع آینه‌ای از نارضایتی در مواجهه با سیاست‌های اردوغان بود که با از سرگیری منازعات داخلی و بازگشت بحران احتمالا تشدید خواهد شد.»

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه افزود: « حکومت‌های مختلف برای جبران ناکامی‌های خود در مقابل تغییر سبدرای تلاش می‌کنند که در همان نقطه‌ای که متضرر شده‌اند ، تغییر سیاست بدهند. حزب عدالت و توسعه تلاش می‌کند به نوعی اشتباه خود را در حمایت از تروریست‌های تکفیری اصلاح کند . در این میان اردوغان به شدت نگران افزایش قدرت جدایی‌طلبان پ.ک.ک است . این دو عامل در کنار یکدیگر معادله تغییراستراتژی ترکیه را به یک بازی دوسرباخت برای اردوغان تبدیل می‌کند.»

ابهام در استانداردهای اردوغان

تاکنون، واکنش غیر عادی دولت ترکیه به منتقدان سبب بروز سوالاتی شده است. کان دوندار یکی از نویسندگان روزنامه جمهوریت به جاسوسی متهم شد. جمهوریت همان روزنامه‌ای است که خبر انتقال تسلیحات از سوی سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه را به شورشیان فاش کرد. افسر پلیسی که مانع از انتقال این تسلیحات شد و دادستانی که پیگیر این پرونده بودند در زندان به سر می‌برند. خدری گورسل یکی از نویسندگان لیبرال در ترکیه هفته گذشته از روزنامه ملیت اخراج شد. علت اخراج او توئیتی اعلام شد که او در آن اعلام کرده بود اردوغان مسئول خشونت‌های داعش در ترکیه است. این در حالی است که طی دو سال گذشته شمار زیادی از نویسندگان ترک شغل خود را از دست داده‌اند.

حادثه بمب گذاری در ترکیه در نزدیک مرز شمال غربی سوریه رخ داد، یعنی از همان جایی که ترکیه برای گروه احرار الشام کمک ارسال می‌کرد‌. این حادثه در شرق رخ نداد، جایی تروریست‌های تکفیری داعش در حال مبارزه با شبه نظامیان حزب اتحاد دموکراتیک است.

از نظر دولت ترکیه، داعش بد و داعش خوب وجود دارد. داعش خوب همان گروهی است که مانع از عبور اعضای حزب اتحاد دموکراتیک از رود فرات می‌شود.  یک مقام ارشد غربی گفته است اطلاعاتی که در محل کشته شدن ابو سیاف، یکی از سرکردگان داعش جمع آوری شده است از وجود ارتباطات و قراردادهایی در سطوح عالی میان مقام‌های ترکیه و اعضای مهم داعش حکایت دارد.این در حالی است که مقامات غربی تا چندی قبل از انتقاد مستقیم از سیاست‌های ترکیه خودداری کرده اما مراتب خشم و انتقادهای ملایم خود را از رویکرد آنکارا در قبال داعش مطرح کرده بودند.به نظر می‌رسد افشاگری اخیر، نخستین انتقاد علنی از رویکرد ترکیه است و می‌تواند به پیچیده شدن روابط آنکارا با متحدان غربی‌اش منجر شود.

روزنامه گاردین در این رابطه می‌نویسد: «صدها فلش مموری و سند در این مکان کشف شد که در حال بررسی هستند» اما ارتباط دو طرف آنقدر واضح است که می‌تواند منجر به مخدوش شدن ارتباط سیاسی ما و آنکارا شود.

شفیعی با بیان این که ترکیه برای خروج از بن‌بستی که گرفتار شده است می‌تواند به ایران تکیه کند ، گفت:‌« تهران استراتژیک‌ترین متحد ترکیه محسوب می‌شود که اردوغان آن را قربانی تئوری‌های عثمانی کرد. در شرایطی که برنامه‌های حزب عدالت و توسعه ، ترکیه را در آستانه جنگ داخلی قرار است. تهران به دلیل روابط خوبی که با دولت سوریه و عراق دارد در صورت هماهنگی آنکارا با جمهوری اسلامی می‌تواند گره‌گشای مشکلات این کشور باشد.»

عضو کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس در انتها گفت:« توافق هسته‌ای جمهوری اسلامی با گروه۱+۵ فرصتی طلایی برای ترکیه است که با همگرایی با تهران توسعه سیاسی و اقتصادی خود را بیش از گذشته دنبال کند.»

پایان پیام/