سازمان تحریریه روزنامه ها و مطبوعات خبری

هر سازمان تحریریه (Editorial organization)، در روزنامه‌ها، مجله‌ها، خبرگزارى‌ها (News agencies)، و رادیو تلویزیون‌ها از عوامل زیر تشکیل یافته‌اند که با توجه به‌نوع رسانه خبرى و همچنین مخاطبین آن مى‌تواند تغییراتى را شامل شود.

سردبیر، معاون سردبیر، دبیر سرویس، دبیر فنی، ویراستاران، سرویس عملکرد، دبیر آرشیو، اتاق خبر، کتابخانه.

نمودار سازمان‌هاى خبرى (تحریریه)

سردبیر

وظیفه سردبیر (Editor)، که در رأس سازمان خبرى یا تحریریه قرار مى‌گیرد هماهنگ کردن عوامل اجرائى و فعالیت‌هاى آنان با خط‌‌مشى رسانه، ایجاد ارتباط و هماهنگى بین گروه‌ها، شعب یا سرویس‌هاى گوناگون و اعمال مدیریت در کلیه بخش‌هاى خبری، نظارت بر امور خبرى و تعیین برنامه‌هاى کوتاه‌مدت و بلندمدت براى حسن اجراء کار است. به همین خاطر سردبیر، روزنامه‌نگار آگاه و خبره‌اى است که بر تمام امور روزنامه‌نگارى آگاهى و اشراف دارد و با یارى گرفتن از علم مدیریت در وسایل ارتباط جمعی، بهترین و بیشترین بهره را از عوامل خبرى خود مى‌گیرد.

معاون سردبیر

معاون سردبیر (Deputy editor)، در حکم جانشین و قائم مقام سردبیر فعالیت مى‌کند و در واقع همراه و همگام سردبیر ناظر بر حسن اجراء کار است. به‌عبارت دیگر وظیفه معاون سردبیر در حضور یا حتى غیاب سردبیر اجراء امور تحریریه و نظارت و مدیریت بر مراحل فنى است.

دبیر سرویس

سازمان‌هاى خبرى از سرویس‌هاى گوناگونى تشکیل یافته‌اند که با توجه به نیازهاى خبرى مخاطبان شکل مى‌گیرد. هر سرویس خبرى مرکب از خبرنگاران، گزارشگران، مصاحبه‌گران، نویسندگان (ستون نویس‌ها) است که در رأس آنان دبیر سرویس (Sectiob editor)، در محدوده‌‌اى کوچکتر وظائف سردبیر را در حوزه سرویس خود بر عهده دارد و اعمال مدیریت مى‌کند.

سرویس‌هاى مختلف

– سرویس سیاسى

– سرویس اقتصادى

– سرویس خارجى

– سرویس اجتماعى و حوادث

– سرویس شهرستان‌ها

– سرویس هنرى و فرهنگى و آموزشى

– سرویس گزارش و نظرسنجى

– سرویس مقاله‌ها و نامه‌هاى وارده

تعداد سرویس‌ها بستگى به گستردگى سازمان خبرى از یک‌سو و احساس نیاز، به‌وجود مى‌آید به همین خاطر بسیارى از همین سرویس‌ها که نام برده شد مى‌تواند به چند بخش دیگر تقسیم شود. مثلاً در مورد سرویس خارجى بخش‌هاى مختلفى از آن انشعبات مى‌یابد مانند بخش آسیا، بخش آمریکا، بخش اروپا و حتى جزئى‌تر مانند بخش افغانستان و… .

دبیر فنى

دبیر فنى (Technical editor)، مسئولیت‌بخش صفحه‌آرائى (Layout)، صفحه‌بندى (Make-up)، و به‌طورکلى امور فنى از لحظه حروف‌چینى (Typesetting)، تا مرحله چاپ (Print)، و نظارت بر چاپ را بر عهده دارد که در رأس سرویس جداگانه‌اى با عنوان سرویس فنى قرار مى‌گیرد. در این سرویس، صفحه‌آرا، گرافیست (Graphist)، طراح (Designer)، خطاط (Calligrapher)، نقاش (Painter)، و کاریکاتوریست (Caricaturist)، هر یک بنابه هنر خود، عضویت دارند. دبیر سرویس فنى مى‌تواند کسى را به‌عنوان ناظر چاپ تا پایان مرحله چاپ تعیین کند و به او مسئولیت بدهد.

ویراستارى یا هیئت ویراستاران

ویراستاران (Editors)، جایگاهى شاخص در تحریریه‌ها دارند، آنان هستند که وظیفه تطبیق فعالیت خبرنگاران و روزنامه‌نگاران را به مشى‌ روزنامه ارزیابى و به‌عنوان کانال پالایش اخبار عمل مى‌کنند. تعداد ویراستاران نیز بستگى تام با حجم کار خبرى و گستردگى تحریریه دارد. گاه در یک تحریریه کوچک به یک‌نفر ویراستار بسنده مى‌شود و حتى پارهاى اوقات خود سردبیر یا دبیر سرویس وظیفه ویراستار را انجام مى‌دهند و در تحریریه‌هاى بزرگ از چند ویراستار در قالب یک هیئت و تحت عنوان سرویس ویرایش یا سرویس ویراستاران بهره گرفته مى‌شود. وظایف ویراستار هنگامى‌که سردبیر یا معاون سردبیر و دبیر سرویس به این کار مبادرت مى‌کنند.

سرویس عکس

در برخى از سازمان‌هاى خبرى که خبرنگاران آشنائى با عکاسى خبرى (Photojournalism)، ندارد، سرویس جداگانه‌اى به نام سرویس عکس، تأمین قسمت‌هاى تصویرى را بر عهده مى‌گیرد. این سرویس از عکاسان آشنا به امور خبرى در زمینه‌هاى مختلف سیاسی، اقتصادی، هنری، ورزشى و… تشکیل مى‌شود.

آرشیو عکس و خبر

مخزن و گنجینه اطلاعاتى و تکمیل‌کننده اخبار و یادآورنده آگاهى‌ها و رویدادهاى گذشته در هر سازمان خبرى آرشیو (Archive)، است. سازمان‌هاى موفق خبرى پیش از هر اقدامى به ایجاد، گسترش و تکمیل آرشیو خود همت مى‌گماردند و به اهمیت آن به‌خوبى آگاه هستند. بانک اطلاعاتى (Information bank)، یا آرشیو به اعضاء تحریریه‌ها براى غناء بخشیدن به مطالب تهیه شده، رفع بسیارى از ابهام‌ها و تکمیل مطالب خبرى کمک شایانى مى‌کند. اکنون که بهره‌گیرى از کامپیوتر (Computer)، و طبقه‌بندى آسان اطلاعات در آرشیو مرسوم شده، تحریریه‌ها به سهولت قادر به استفاده سریع از منابع اطلاعاتى هستند.

اتاق خبر

اصطلاحى است که به مرکز دریافت و ارسال اخبار توسط دستگاه‌هاى تلکس (Telex)، و نمابر (فکس، Facsimile.fax)، گفته مى‌شود. هر اتاق خبر مسئولان خبرى و فنى دارد که مسئولان خبرى وظیفه پخش اخبار دریافتى از تلکس و نمابر را به سرویس‌ها دارند و مسئولان فنى به تعمیر و مراقبت از دستگاه‌ها مى‌پردازند.

کتابخانه

در کنار تحریریه‌ها به‌عنوان مرکز مطالعات آزاد و تخصصى وجود کتابخانه‌ها نه تنها لازم بلکه حیاتى است. اعضاء یک مرکز فرهنگى چون سازمان‌هاى خبرى بیش از هر مرکزى نیازمند مطالعه روزمره و کتابخوانى براى رشد دانش و بالا بردن بینش خود هستند. به همین دلیل بنیان‌گذاران سازمان‌هاى خبرى در وهله اول تأسیس سازمان، مکانى مناسب را براى تأسیس کتابخانه بر مى‌گزینند.

تنظیم خبر : امین کائیدی شادگان

نویسنده: