ترک ستیزی و لر ستیزی،عامل بی ثباتی سیاسی در گچساران

دوره رضاشاه دوره جدیدی در برخورد حکومت مرکزی با ایالات و عشایر و گروه های قومی بود. بررسی و تجزیه و تحلیل این برخورد جدید جز در پرتو تحولات تاریخ معاصر ایران از مشروطه به بعد و نیز بررسی و ماهیت قدرت نوظهور رضاشاهی امکان پذیر نیست.

ماهیت سنتی قدرت پالتریمونیالی ویژه جامعه ایران که ناشی از شرایط متعددی بود، در دوران قبل از مشروطه باعث شده بود که حکومت های مرکزی همواره سازوکار خاصی را در کنش خویش نسبت به حکومت های محلی و مرکز گریز و گروه های قومی و ایلات و عشایر در پیش بگیرد.

این واکنش، واکنش بررسی علل و عوامل و زمینه های تاریخی پیدایش مساله قومیت و قوم گرایی و نیز ارزیابی سیاست قومی دولت های حاکم بر ایران برای شناخت دقیق موضوع و فایق آمدن بر بی ثباتی سیاسی ناشی از تضادهای قومی ضرورت تام دارد.

بر اساس این شناخت می توان تشخیص داد که چرا با وجود تغییرات اساسی در ساختار جامعه ایرانی در قرن حاضر، مساله قومیت ها در گچساران هم چنان به عنوان یک عامل بی ثباتی باقی است.

زندگی ایلی و عشیره ای در واقع شیوه ای از زندگی تولیدی و معیشتی بوده که بدلیل فراهم بودن شرایط محیطی تداوم یافته و باعث استمرار و ریشه داری خصلت های ویژه جامعه ایلی و  عشیره ای گردیده که تمایل به کسب قدرت سیاسی همواره در سایه آن خصلت ها که در نهاد آن به صورتی بالقوه بوده به فعلیت در  می آمده و در درون واحد کلان قومی این خصلت بالقوه، گاه منشاء تسلط یک گروه قومی با ساختار معیشتی ایلی و عشیره ای بر سرنوشت سیاسی ایران می شده است و سران و رهبران و نخبگان سیاسی گروه های ایلی و عشیره ای برای مسلط ساختن سروری خود و دست یافتن به موقعیت‍های مطلوب با پیوندهای فرا ایلی و فرا قبیله ای با محیط پیرامونی خویش و گروه های ایلی دیگری به تشکیل اتحادیه های قومی و مساعدت به یکدیگر، تفوق قدرت سیاسی خویش را مسجل می ساخته اند.

این پدیده، نوعی از بسیج قومی است که به شکل سنتی و در قالب و ظرف زمانی و مکانی قابل تفسیر است.

از این جهت ما شاهد گسترش و غلبه زندگی ایلی و عشیره ای بر ساخت سیاسی قدرت در گچساران بوده و هم شاهد هجوم و نفوذ اقوام و گروه های قومی که این سرزمین را مناسب برای این نوع از شیوه می دیده اند،  بوده ایم

این مساله به شدت بر تنوع نژادی و قومی و گسترش دامنه این نوع زندگی افزوده و در طول تاریخ کشور شاهد بحران ها و خلاء های سیاسی بوده ایم که ناشی از حضور فعال ایلات و عشایر و گروه های قومی درونی آنها و در نتیجه ستیزه و کشمکش های آنها صورت گرفته و باعث شکاف های متعدد اجتماعی، فرهنگی و مذهبی شده است.

امروز بعد از قرن ها شاهد این نوع سیاست پوسیده و کهنه در بین سیاسیون این شهر کوچک هستیم.

تمایل شدید به کسب قدرت سیاسی در میان گروه ها و اقوام متعدد و ایلات و عشایر، گاه در دوران های متعدد تاریخی باعث فروریختگی کلی قدرت سیاسی، ایجاد یک خلاء سیاسی و زوال دوران تمرکز سیاسی و حاکمیت دوره ای ملوک الطوایفی و  گسترش نظام خان خانی و هرج و مرج سیاسی شده است.

این نظام طبیعی و محیط جغرافیایی برای ایجاد و تداوم یک نوع تنوع فرهنگی و تنوع زندگی و امور معیشتی بوده و این مساله باعث شکل کیری شکاف های فرهنگی و اقتصادی در بافت زندگی اجتماعی مردمان ساکن گچساران شده است.

امروزه نیز رشد روزافزون نرخ بیکاری، عدم وجود سرگرمی و اشتغال برای جوانان باعث شده که نیروی انسانی و قوه جوان منطقه در معرض مشکلات خطر آفرینی مانند هرزگی، اعتیاد، بیکاری و خودکشی قرار بگیرد.

امروز مشکل موجود در میان لرها و ترک ها اقتصادی است.

در زمینه اقتصادی، شناسایی شاخصه های اصلی که می تواند به طرز صحیحی با مدیریت و برنامه ریزی علمی و مطلوبی احیاء شود و سرانجام اقدامات اصولی در این زمینه، می تواند موجب تقویت پیوستگی های عظیم فرهنگ محلی و منطقه ای لرها و ترک ها با فرهنگ ملی شود و آن پشتوانه قوی را بیدار کند و در عین حال به شکاف های عمیق اقتصاد محلی یا اقتصاد ملی پایان دهد و سایر شکاف های موجود را که اصولاً پایه و اساس اقتصادی دارند مرتفع سازد.

امروز باید برای این پیوستگی جان داد نه آنکه به آن دامن بزنیم و به نظر می رسد آنان که دامن می زنند خیانت می کنند .

تنظیم خبر : امین کائیدی شادگان

نویسنده: